'Door de gerichte oefeningen heb ik nu veel minder pijn'

Ruim anderhalf jaar geleden kreeg de 59-jarige Jolanda Puts uit Venray voor het eerst knieproblemen. “Tijdens het sporten deden mijn knieën soms pijn. ‘Wat vanzelf komt, gaat ook vanzelf weg’, dacht ik eerst nog. Maar toen begon ik het ook te merken tijdens mijn werk. Ik maak schoon in een zorginstelling en loop veel. Op een gegeven moment moest ik de lift pakken in plaats van de trap. Dus besloot ik toch naar mijn knie te laten kijken. Nadat foto’s van de knie werden gemaakt, bleek ik artrose te hebben.”

‘Fijn om andere deelnemers te spreken’

Om de klachten te verminderen, koos Jolanda vorig jaar oktober voor het GLA:D-programma. Dat begint met twee voorlichtingsbijeenkomsten of een voorlichtingsvideo. De deelnemers leren wat artrose is, hoe je daarmee omgaat en zelf kunt zorgen dat de pijn draaglijk wordt. Vervolgens trainen mensen gericht 2 keer per week, voor een periode van 6 tot 8 weken. Jolanda kon voor deze training terecht bij haar eigen fysiotherapiepraktijk, Knooppunt Leefstijl & Bewegen in Venray. “Samen met 3 andere mensen met artrose in de knie of heup kreeg ik 2 keer in de week training. Dankzij de speciale oefeningen werden onze knieën of heupen sterker.” Het trainen in een klein groepje bleek voor Jolanda ideaal. “Het is fijn als je hoort hoe anderen met de pijn en beperkingen omgaan.”

‘De pijn is veel en veel minder’

Inmiddels is het programma afgerond en doet Jolanda de oefeningen thuis en tijdens het sporten. “De GLA:D-training heeft mij zeker geholpen. Eerder liep ik continu rond met pijn, nu is dat veel en veel minder.” Honderd procent pijnvrij is ze niet, vertelt ze eerlijk. “Als ik een huishoudtrap op en af moet, dan weet ik dat ik daarna even moet gaan zitten. Maar de pijn trekt nu wel weg, dat was voorheen niet zo. Ook wandelen gaat steeds beter. Ik train zowel binnen op de loopband als buiten. Het doel: het lopen van de singels. In Venray een begrip. Een rondje van 5 kilometer, dat ik vroeger binnen het uur liep. Ik wil mijn conditie weer op peil brengen, want ik weet dat de gebreken komen met het ouder worden. Mijn motivatie is hoog om door te zetten.”

‘Mensen maken enorme sprong voorwaarts’

De positieve ervaring van Jolanda staat niet op zichzelf. Het GLA:Dprogramma is in Denemarken ontwikkeld en blijkt uit jarenlange wetenschappelijke onderzoeken succesvol. VieCuri-orthopeed Stefan de Boer was daardoor al positief, en helemaal nadat vorig jaar de eerste zorgverleners in Nederland met het programma startten. “De collega’s in Zuidoost-Noord-Brabant meldden goede resultaten. Uit de praktijkervaringen blijkt dat mensen met artrose een enorme sprong voorwaarts maken door het GLA:Dprogramma. Het is niet zo dat ze helemaal nergens meer last van hebben. Maar ze kunnen wél weer de normale dagelijkse dingen doen, met weinig klachten of beperkingen. Daardoor is dit programma net zo goed of zelfs wel beter dan een operatie. Zeker als je bedenkt dat een operatie toch altijd risico’s met zich meebrengt. Tegelijk blijft de orthopedische zorg toegankelijk voor mensen met ernstige artrose, voor wie een knie- of heupprothese de enige optie is.” 

Operatie voorkomen 

Op initiatief van het Knienetwerk Noord-Limburg werken VieCuri en 18 fysiotherapiepraktijken in de regio structureel samen bij het aanbieden van het GLA:D-programma. De huisarts verwijst bij artrose nu eerst naar de GLA:D-geschoolde fysiotherapeuten in plaats van naar de specialist in het ziekenhuis. Orthopeed De Boer: “We stuurden voorheen ook wel mensen met artrose naar de fysiotherapeut door, maar het grote verschil is nu dat alle therapeuten precies dezelfde bewezen aanpak volgen. Dit zorgt voor duidelijkheid bij de patiënt, de fysiotherapeut en de dokter.” 

Van elkaar leren

Fysiotherapeut en kniespecialist Tommy Kroes van Knooppunt Leefstijl & Bewegen in Venray ziet de positieve resultaten. “Met het GLA:D-programma bieden we in onze praktijken in Baarlo, Venlo en Venray de juiste zorg op de juiste plek voor mensen met artrose. Per groep doen 4 tot 6 mensen mee. En wie meer ondersteuning nodig heeft bij de oefeningen, krijgt één-op-één begeleiding. Maar het mooie van het trainen in een groepje is dat mensen onderling ervaringen en tips uitwisselen.”

Tien gerichte oefeningen 

De oefeningen die de deelnemers doen zijn relatief eenvoudig, vertelt de fysiotherapeut. “Deze oefeningen kan ieder mens doen, mits ze goed zijn aangeleerd. Elke serie oefeningen richt zich op wat anders, zoals kracht, traplopen of de buik- en rugspieren. De deelnemers trainen allemaal op hun eigen niveau binnen het programma. Na 6 tot 8 weken raden we aan de oefeningen 3 keer per week thuis te blijven doen. Daar is niet veel voor nodig, behalve een elastiek, een stoel en motivatie.”

Minder pijn, sneller lopen

Bij de drie locaties van Knooppunt Leefstijl & Bewegen doorliepen in totaal inmiddels zo’n honderdtwintig mensen het programma. De fysiotherapeut hoort van de meeste deelnemers dat ze na 8 weken trainen duidelijk minder pijn hebben. “Aan het begin en het eind van het programma doen we een wandel- en squattest en zien we de vooruitgang: mensen lopen sneller en kunnen meer squats maken. Ook ervaren we dat diverse deelnemers de smaak van het sporten echt te pakken hebben.” Garanties dat een operatie definitief van de baan is, zijn er niet. “Maar zelfs dan is het programma nuttig geweest,” stelt de fysiotherapeut. “Zo gaan mensen wel fitter en sterker die operatie in. Maar het overgrote deel van de mensen met artrose heeft écht baat bij dit programma.”