Toen de 87-jarige Martha Linders uit Horst aan de Maas een paar keer klachten kreeg die pasten bij een blaasontsteking, werd ze door de huisarts doorgestuurd voor een blaasonderzoek. “Het bleek dat er poliepen op mijn blaas zaten. De dokter zei: ‘U bent nog zo vitaal, we gaan opereren’. En dat ging gelukkig goed. Na een nachtje kon ik, met een katheter, naar huis. Een week later ging ik op controle en werd de katheter verwijderd. Inmiddels gaat het heel goed met mij”, vertelt ze.
Wij zorgen voor elkaar
Haar 88-jarige echtgenoot, Lambert Linders, bood aan om zelf thuis de katheterzakjes te verwisselen: dat moest elke ochtend en avond gebeuren. “In het ziekenhuis werd mij voorgedaan hoe het moest. Ik heb geen zorgachtergrond, maar dit was makkelijk te leren. Ik vond het niet erg om te doen. Mijn vrouw en ik zijn 64 jaar bij elkaar en doen alles samen. Wij zorgen voor elkaar. Zoiets als het verwisselen van katheterzakjes doe ik met liefde voor haar.”
Alle tijd en ruimte voor uitleg
Hoe mensen een katheterzakje moeten verwisselen, wordt op de afdeling Urologie eerst door de verpleegkundigen uitgelegd. “Hebben mensen meer uitleg nodig, dan zijn er speciale trainers in het ziekenhuis die uitgebreid de tijd hebben om de patiënt of mantelzorg de handeling te leren”, vertelt Charlotte Maters. Zij werkt als verpleegkundige op de afdeling Urologie en is blij met het initiatief.
Ik heb geen zorgachtergrond, maar dit was makkelijk te leren
Vier weken lang, elke dag een spuitje
Op de afdeling Urologie gaat het, naast het verwisselen van katheterzakjes, vooral om het leren zetten van een spuitje met antistollingsmiddel. Charlotte: “Mensen bij wie de blaas is verwijderd, moeten dit middel vier weken lang elke dag spuiten. Hiervoor kan de thuiszorg langs komen. Maar wil iemand het zelf leren, dan heeft dat meerdere voordelen. Soms moeten mensen onnodig lang in het ziekenhuis blijven wachten totdat thuiszorg beschikbaar is; dat kunnen we zo voorkomen. En eenmaal thuis zijn mensen niet meer afhankelijk van de planning van de thuiszorg. Ze houden zelf de regie.”
Zorgvuldig
De verpleegkundige snapt dat mensen het soms spannend vinden om te leren een spuit te zetten. “Juist daarom moet dit zorgvuldig en in alle rust worden begeleid. De trainer heeft alle tijd hiervoor en wordt daarbij niet gestoord door telefoontjes of spoedgevallen.”
Zelfstandig blijven
Monika El Hasan-Kuijper heeft als achtergrond verpleegkundige Neurologie en geeft de mantelzorgtrainingen. Ze bespreekt altijd samen met de patiënt en/of mantelzorger de opties. “Neem bijvoorbeeld het aantrekken van steunkousen. De één is daar net wat handiger in dan de ander. Hulpmiddelen om het aantrekken makkelijker te maken, worden niet vergoed. Ik bespreek daarom samen met de mensen welke oplossing voor hen handig is, maar ook betaalbaar.”
Mensen vinden het prettig dat ik in alle rust uitleg geef
Oefenen met nepbuik
Tijdens de uitleg kan de trainer gebruik maken van oefenmateriaal, zoals een soort nepbuik. “Ik leer mensen eerst hoe ze überhaupt een spuit moeten vast houden. Daarna leren ze in de kunststof nepbuik spuiten. We schatten altijd per persoon in of het diegene thuis gaat lukken de handelingen goed uit te voeren.” Monika benadrukt dat het er niet alleen om gaat of iemand er handigheid in krijgt, maar ook of diegene kan onthouden wat er precies moet gebeuren. “Soms kan de patiënt het niet zelf, maar is er wel een mantelzorger die het wil en kan doen. En merken we dat het niet lukt, dan schakelen we uiteraard thuiszorg in.”
Geen vreemde over de vloer
Na de uitleg krijgen mensen de informatie op papier mee naar huis. “Ze kunnen ook nog via een link een instructiefilmpje bekijken. Mochten ze nog ergens over twijfelen, dan kunnen ze altijd bellen.” De reactie van patiënten is positief, zegt Monika. “Mensen vinden het prettig dat ik in alle rust uitleg geef. En eenmaal thuis is het fijn dat ze niet afhankelijk zijn van de zorg. Ze kunnen zelf bepalen wanneer ze wat doen en komt er geen vreemde over de vloer. De meeste mensen vinden die zelfstandigheid heel fijn.”
Over de Academie voor patiënt en mantelzorger
In juli 2023 is de Academie Voor Patiënt en Mantelzorger gestart. Binnen de Academie werkt VieCuri samen met de (thuis)zorgorganisaties Proteion en De Zorggroep. Na ruim een half jaar zijn er 120 patiënten, al dan niet met hun mantelzorger(s), getraind. 70% hiervan is daardoor naar huis gegaan zonder dat er thuiszorg nodig was voor de handeling waarvoor ze getraind waren. Uit een evaluatie blijkt dat patiënten de uitleg duidelijk vonden en aanbevelen aan anderen. 80% van deze patiënten kon de handeling thuis goed en veilig uitvoeren. Door het succes, wordt het aanbod van trainingen de komende tijd stap voor stap uitgebreid.
