Katheter

Inleiding

U gaat met een katheter naar huis. U heeft al informatie en materiaal meegekregen van uw arts/verpleegkundige. Hier kunt u alles rustig nalezen.

Katheter

Wat is een katheter?

Een katheter is een holle, soepele buis waarmee urine uit de blaas wordt afgevoerd. Aan het uiteinde van de katheter zit een ballonnetje. Om te vermijden dat de katheter losraakt wordt dit ballonnetje opgeblazen binnen in de blaas.

Naarmate de blaas zich vult wordt de urine via de katheter afgevoerd naar een urinezak. U hoeft dus niet te gaan plassen op het toilet wanneer u een katheter heeft. De katheter wordt vervangen door uw verpleegkundige, uw arts of de thuiszorgverpleegkundige.

De opvangzak

Soort opvangzak

U heeft twee soorten zakken nodig: een beenzak en een nachtzak. De beenzak draagt u overdag onder uw gewone kleding.

Hoe bevestig ik de opvangzak?

De beenzak bevestigt u rechtstreeks aan de katheter. Daarnaast kunt u de beenzak aan uw been vastmaken door een beenbandje of beenzakhouder te gebruiken. De nachtzak kunt u ‘doorkoppelen’ aan uw beenzak.

De nachtzak kunt u vervolgens met een bedhaak aan uw bed bevestigen. Zorg ervoor dat de nachtzak lager hangt dan het matras

Let er op dat de urine niet omhoog kan stromen!

Wanneer de opvangzak vol is

Naarmate de beenzak zich vult wordt deze zwaarder en voelt u de bandjes trekken. Wacht niet te lang met het leegmaken van de beenzak. Om de beenzak leeg te maken opent u het kraantje onderaan en laat u de urine in het toilet weglopen. Indien u zich moeilijk kunt verplaatsen, kunt u de urine opvangen in een bak, die u uitsluitend hiervoor gebruikt.

Vergeet niet het kraantje dicht te draaien of te sluiten na het legen van de beenzak.

Vervangen van de opvangzak

Een beenzak en nachtzak dient u eenmaal per week te vervangen. Indien de beenzak en/of nachtzak beschadigd raakt, moeilijk leeg te maken is of gaat ruiken, kan deze eerder vervangen worden.

Een gebruikte opvangzak weggooien?

Maak de opvangzak leeg. Deze zak mag weggegooid worden bij het restafval.

Het katheterventiel

Wat is een katheterventiel?

Een katheterventiel is een soort kraantje dat kan worden aangesloten op uw katheter.

De urine wordt in de blaas opgeslagen tot het moment waarop u het ventiel opent. Uw blaas behoudt op deze manier zijn natuurlijke eigenschappen en capaciteit. Een katheterventiel mag alleen gebruikt worden op advies van een arts. Het is belangrijk dat u voelt wanneer de blaas vol raakt en leeggemaakt moet worden. Wanneer u dit gevoel niet hebt moet u op gezette tijden uw blaas leeg maken via het katheterventiel. De blaas moet ook in staat zijn om voldoende groot volume aan urine op te kunnen slaan.

Het bewaren van het katheterventiel

Bewaar de katheterventielen in hun originele verpakking op een koele droge plaats en niet in direct zonlicht of in de koelkast. Gebruik het katheterventiel niet wanneer de verpakking beschadigd is.

Voordelen van een katheterventiel

Een katheterventiel is discreet en comfortabel in het gebruik.

Door het gebruik van het katheterventiel behoudt de blaas haar normale opslagfunctie.

Het gebruik van een katheterventiel

• Was de handen voor en na het gebruik van het katheterventiel.
• Maak de blaas elke 3 uur leeg. Als u opstaat en als u naar bed gaat.
• Voorkom lekkage langs de buitenkant van de katheter door het persen.
• Open het katheterventiel door de hendel naar beneden te duwen.
• Laat de urine in het toilet of een opvang kan aflopen.
• Sluit het katheterventiel door de hendel naar boven te duwen.

Wisselen van het katheterventiel

Vervang het katheterventiel één keer in de week.

• Was de handen en droog deze zorgvuldig.
• Open de verpakking.
• Pak met een hand de katheter vast en knik deze (zoals b.v. een tuinslang) zodat er geen urine uit kan lopen over het katheterventiel
• Ontkoppel het gebruikte katheterventiel van de katheter.
• Pak met de andere hand het schone katheterventiel en sluit deze aan op de katheter.
• Gooi het gebruikte katheterventiel in de afvalbak.

Het vastmaken van het katheterventiel

Het katheterventiel kan in het ondergoed worden verborgen. U kunt ook gebruik maken van een fixatiepleister om het ventiel te fixeren op een door u gekozen plaats bijvoorbeeld op het bovenbeen of buik. Het katheterventiel hoeft niet onder het niveau van de blaas te zitten. Dit is alleen nodig bij het leegmaken van de blaas.

Het aansluiten van een katheterzak op het katheterventiel

Op advies van de arts is het mogelijk om voor de nacht een katheterzak aan te sluiten waardoor de urine onbelemmerd af kan lopen.

U kunt dan het beste de volgende instructies opvolgen:

• Was uw handen en droog ze zorgvuldig voor en na het aansluiten van de katheterzak op het katheterventiel.
• Leeg de blaas door het katheterventiel te openen en laat de urine in het toilet of opvang kan aflopen.
• Open de verpakking van de katheterzak, verwijder de beschermdop en bewaar deze.
• Duw de connector van de slang van de katheterzak aan het flexibele slangetje van het katheterventiel.
• Laat het katheterventiel in open positie staan wanneer deze is aangesloten op de katheterzak.
• Zorg ervoor dat de katheterzak aan de onderkant gesloten is.
• Sluit het katheterventiel voordat u de nachtzak afkoppelt.

Leefregels

Persoonlijke hygiëne

Een katheter levert doorgaans geen problemen op als u geen infectie oploopt. De volgende eenvoudige regels helpen u infecties te voorkomen:

• Was uw handen voor en na het loskoppelen of vervangen van een opvangzak en ook na elke stoelgang.
• Was minstens eenmaal per dag rondom de insteekopening van de katheter met lauw water.
• Gebruik nooit talkpoeder of crème.
• Probeer elke dag een bad of douche te nemen hierbij moet het beenzakje aan gekoppeld blijven. (dit is ter voorkoming van een blaasinfectie).

Mannen dienen het gebied onder de voorhuid zorgvuldig af te spoelen met water. Vrouwen dienen het gebied rond de anus zorgvuldig te wassen om de katheter bacterievrij te houden.

Drink veel

Voor een goede afvloeiing van urine via de katheter dient u minstens anderhalve liter per dag te drinken (dit is ongeveer 6-9 glazen). Bij voorkeur water, thee of aanlenglimonade.

Eet evenwichtig

Normale voeding volstaat. Probeer wel veel vezelrijke voeding te eten zoals: vers fruit, groenten en volkorenbrood. Dit om verstopping(constipatie) te voorkomen. Een volle darm kan op de katheter drukken en het afvloeien van urine verhinderen.

Beweging

Wandelen en andere vormen van dagelijks bewegen bevorderen de werking van de blaas.

Belangrijk is dat er geen trekkracht op de katheter komt te staan, gebruik hiervoor de fixatie pleister

Seksualiteit

Een ballonkatheter in de plasbuis is hinderlijk tijdens het vrijen. Als u seksueel actief bent, kunt u dit het beste bespreken met uw arts of verpleegkundige. Zij kunnen u persoonlijk advies geven.

Antwoorden op mogelijke problemen

In het begin dat u een katheter draagt kunt u de volgende dingen voelen:

• Het gevoel dat u moet plassen
• Nu en dan een blaaskramp.
• Urinelekken rond de buitenkant van de katheter, veroorzaakt door krampen en of persen.

U hoeft zich hierover niet ongerust te make. Deze klachten verdwijnen na enkele dagen. Verdwijnen deze klachten niet dan meld dit (tijdens kantooruren) aan uw verpleegkundige of arts. Merkt u dit 's nachts of in het weekend, dan kan dit wachten tot de volgende morgen of tot na het weekend.

Is er geen lozing van urine, dan kunt u het volgende doen:

• Controleer of de katheter knikken vertoont die het afvloeien verhinderen.
• Controleer of de opvangzak niet te vol zit en zich onder de blaas bevindt.
• Veel drinken.
• Bij constipatie: meer vezelrijk voedsel eten.
• Wandelen: dit bevordert de werking van de blaas en kan eventuele verstoppingen doen verdwijnen

Belangrijk: raadpleeg polikliniek urologie:

• Bij aanhoudende pijn of koorts >38,5
• Als u uw katheter er onverhoopt uittrekt.
• Als er geen lozing van de urine is en bovenstaande problemen zijn gecontroleerd .

Vragen

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: