Methotrexaat (MTX)

Inleiding

Uw arts heeft u voor de behandeling van uw reuma Methotrexaat voorgeschreven. Methotrexaat (ook wel MTX genoemd) behoort tot de groep van langzaam werkende antireumatische geneesmiddelen. Deze middelen zijn in staat de activiteit van het reumaproces zelf af te remmen.

De werking van Methotrexaat

• het onderdrukken van het ziekteproces;
• het verminderen van ontstekingsverschijnselen zoals pijn en stijfheid van de gewrichten.

MTX werkt langzaam. Het kan vier tot acht weken duren voor het effect merkbaar is. Uw arts zal u dan ook meestal adviseren om naast MTX , al dan niet tijdelijk, andere pijnstillende en ontstekingsremmende middelen te gebruiken.

Het gebruik van Methotrexaat

MTX wordt toegediend in tabletten van 2,5 mg of 10 mg in een éénmaal per week dosering (bijvoorbeeld iedere donderdag). De tabletten worden ingenomen met eten. Het aantal tabletten wat u een maal per week inneemt is afhankelijk voor het voorschrift (dit kan variëren van 1 tot 10 tabletten eenmaal per week). 

MTX kan ook toegediend worden via subcutane injectie. De injectie wordt eenmaal per week toegediend. Hiervoor krijgt u een spuitinstructie van de doktersassistente. 

Mogelijke bijwerkingen

Bij gebruik van MTX is het mogelijk dat er bijverschijnselen optreden. Vaak nemen de bijwerkingen zoals misselijkheid en hoofdpijn na enkele weken af. De andere bijwerkingen verdwijnen na het staken van de medicatie.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

• maag- of darmklachten, zoals misselijkheid, diarree en het hebben van een vol gevoel
• leverfunctiestoornissen. Om deze tijdig op te sporen zal uw arts regelmatig uw bloed laten controleren. Zo nodig kan de dosis aangepast worden.

Minder voorkomende bijwerkingen zijn:

• ontsteking van het mondslijmvlies
• stoornissen in de bloedaanmaak
• bepaalde vorm van longontsteking
• huidafwijkingen, haaruitval
• hoofdpijn, duizeligheid
• verhoogde kans op infecties
• aanhoudende hoest en/of heesheid; neem in dit geval contact op met de polikliniek Reumatologie.

Wat te doen om de kans op bijwerkingen zoveel mogelijk te beperken

• Waarschuw uw arts als één of meerdere bijverschijnselen of andere lichamelijke veranderingen optreden.
• Houd u aan het schema van bloedcontrole. Op deze manier kunnen leverfunctiestoornissen en beenmergbeschadigingen vroegtijdig gesignaleerd worden.
• Liever geen gebruik van alcohol (zeker niet op de dag van de MTX). De combinatie MTX en alcohol geeft een verhoogde kans op leverfunctiestoornissen. Gebruik derhalve niet meer dan één alcoholconsumptie per week.
• Meld aan uw huisarts of specialist dat u MTX gebruikt indien deze een antibioticum voorschrijft. Bepaalde antibiotica (bijvoorbeeld Bactrimel, Trimethoprim) mogen namelijk niet in combinatie met MTX gegeven worden.
• Om de kans op bijwerkingen zoveel mogelijk te beperken wordt in de regel een vitamine (foliumzuur) bijgegeven op twee dagen van de week nadat u MTX heeft gebruikt (bijvoorbeeld zaterdag en zondag).

Aanvullende informatie

MTX is een cytostaticum, een stof die de ongecontroleerde groei van cellen remt. MTX doodt snelgroeiende en woekerende cellen. Men gebruikt cytostatica derhalve voor de behandeling van kanker. MTX heeft ook een remmende werking op niet kwaadaardige cellen en men ontdekte dat het middel een gunstig effect had op de gewrichtsontstekingen, die in combinatie met de huidziekte psoriasis kunnen voorkomen.

Vanuit deze toepassing is het gebruik van MTX bij meerdere reumatische aandoeningen ontstaan zoals Reumatoide Artritis. Artritis Psoriatica, prednisonondersteuning bij Arteriitis temporalis. Echter de dosering van MTX is bij reumatische aandoeningen veel lager dan bij de behandeling van kanker. Dit vermindert de kans op bijwerkingen aanzienlijk.

Zwangerschap

MTX kan afwijkingen van het ongeboren kind veroorzaken. Voor met name vrouwen geldt dat tijdens de behandeling met MTX geen kinderen verwekt mogen worden. Het advies aan vrouwen is om tijdens de behandeling voor een goede anticonceptie te zorgen en deze na beëindiging van de MTX nog gedurende 3 maanden door te gebruiken. Behandeling met MTX beïnvloedt de vruchtbaarheid niet. Voor mannen is het gebruik van MTX veilig bij een kinderwens en het heeft geen negatieve invloed op de spermakwaliteit. 

Methotrexaat gaat over in de moedermelk. Je mag daarom geen borstvoeding geven als je methotrexaat gebruikt.

Ben je als vrouw toch ongepland zwanger geworden onder het gebruik van MTX, dan adviseren wij je te stoppen met de MTX en zo spoedig mogelijk contact op te nemen met de poli reumatologie. 

Vragen

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: