Bekkenfysiotherapie

Inleiding

U heeft met uw arts besproken dat bekkenfysiotherapie voor u mogelijk zinvol is. Op deze pagina kunt u alles nog eens rustig nalezen. 

Wat is bekkenfysiotherapie?

Bij bekkenfysiotherapie leert u om de spieren van de bekkenbodem bewust te gebruiken. U kunt de bekkenbodemspieren zelf niet zien. Dat maakt het misschien moeilijk om ze goed te gebruiken en te oefenen. De bekken-fysiotherapeut helpt u hierbij. 

Hiervoor zijn allerlei oefeningen mogelijk. Welke oefeningen u leert, hangt af van de klachten die u heeft. U leert de bekkenbodemspieren dus op een nieuwe manier te gebruiken. Het is belangrijk dat dit normale bewegingen voor u worden, zodat u ze onbewust gaat doen. De bekkenfysiotherapeut adviseert en begeleidt u hierbij.

Het verschil tussen bekkenfysiotherapie en gewone fysiotherapie

Een bekkenfysiotherapeut is gespecialiseerd in bekken- en bekkenbodemproblemen. Bekkenfysiotherapie is een 3-jarige vervolgopleiding na een gewone fysiotherapieopleiding. Een bekkenfysiotherapeut heeft ten opzichte van een gewone fysiotherapeut daardoor meer kennis en meer bevoegdheden voor het onderzoeken en behandelen van bekkenbodemproblemen.

Wanneer is bekkenfysiotherapie zinvol?

In de volgende situaties kan bekkenfysiotherapie zinvol zijn:

• bij ongewild verlies van urine en/of ontlasting;
• als u vaak heel nodig moet plassen en/of ontlasting heeft, wat u bijna niet tegen kunt houden;
• als u zeer vaak moet plassen en/of ontlasting heeft;
• als u niet goed uit kunt plassen of moeite heeft met de ontlasting (het voelt bijvoorbeeld alsof er ontlasting achterblijft in de darmen);
• bij een verzakking van de blaas, de baarmoeder of de darmen;
• bij pijn in de onderbuik, rond de anus of de geslachtsdelen;
• voor en na operaties in de onderbuik;
• als u seksuele problemen heeft door te hoge spierspanning of te lage spierspanning in de bekkenbodem of doordat u de bekkenbodemspieren niet goed gebruikt;
• als begeleiding, bewustwording, ontspanning en training van de spieren in en rond het bekken tijdens de zwangerschap;
• als begeleiding, bewustwording, ontspanning en training van de spieren in en rond het bekken na de bevalling.

Bij urine-incontinentie 

Met bekkenfysiotherapie kunt u het afsluitmechanisme van de blaas versterken, zodat u minder gemakkelijk urine verliest. De oefeningen helpen vooral bij vrouwen die urine verliezen als ze bijvoorbeeld lachen, hoesten of persen. Na de fysiotherapie is het urineverlies bij ongeveer de helft van de vrouwen zo afgenomen dat zij het geen probleem meer vinden. Er zijn ook vrouwen bij wie bekkenfysiotherapie niet zo goed helpt. We kunnen van tevoren niet zeggen of de oefeningen bij u wel of niet zullen helpen. Bekkenfysiotherapie heeft geen vervelende bijwerkingen dus u kunt het veilig proberen.

Bij een verzakking

Een verzakking verdwijnt niet door bekkenfysiotherapie, maar de oefeningen kunnen wel helpen. Bij een lichte of matige verzakking kan bekkenfysiotherapie de klachten verminderen. U leert de bekkenbodemspieren beter beheersen, zodat zij de druk van de verzakte organen beter kunnen opvangen als u beweegt. Daarmee kunt u verergering van de verzakking voorkomen. De fysiotherapeut vertelt u ook hoe u het beste met een verzakking kunt omgaan. Bij een ernstige verzakking helpt bekkenfysiotherapie meestal niet of niet genoeg. Toch is de fysiotherapie ook dan zinvol: als u de spieren beter gebruikt, voorkomt u misschien dat de klachten erger worden.

Voor en na een operatie

Het kan verstandig zijn om voor en na een operatie voor een verzakking of incontinentie bekkenbodem- en buikspieroefeningen te doen. U traint daarmee de spieren om de druk op de bekkenbodem goed op te vangen, zowel voor als na de operatie. De bekkenfysiotherapeut kan u hierover adviseren.

Bij en na een zwangerschap

Tijdens de zwangerschap verandert de druk op de bekkenbodem en neemt de beweeglijkheid van de bekkenring toe. Een bekkenfysiotherapeut kan u begeleiden wanneer hierdoor klachten ontstaan. Tijdens de bevalling komen de bekkenbodem spieren flink op spanning te staan. Hierdoor kan het zijn dat je na de bevalling moeite kunt ervaren met het ophouden van de plas of ontlasting of kunnen er pijn of verzakking klachten zijn. Ook dan kan de bekkenfysiotherapeut je begeleiden in herstel.

Bij een te gespannen bekkenbodem

De bekkenfysiotherapeut leert u hoe u de bekkenbodemspieren ontspant. Dit is nodig om goed uit te plassen en te ontlasten en bij seks. Pijn in de onderbuik of geslachtsdelen heeft soms ook te maken met een hoge spanning in de bekkenbodem. De bekkenfysiotherapeut leert u om die spanning te herkennen, te voelen en bewust te ontspannen.

Hoe gaat de bekkenfysiotherapeut te werk?

De bekkenfysiotherapeut vraagt u altijd eerst om precies te vertellen welke klachten u heeft. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek, waarbij de therapeut let op uw houding, ademhaling, spierkracht en de beweeglijkheid en stabiliteit van de rug en het bekken.

De bekkenfysiotherapeut bekijkt het gebied rond het bekken eerst vanaf de buitenkant en kan daarna, als u dat goed vindt, een vaginaal of anaal onderzoek doen om te beoordelen hoe goed uw bekkenbodemspieren werken. Bij dit onderzoek vraagt de fysiotherapeut u om de bekkenbodem-spieren aan te spannen en weer los te laten, om een paar keer te hoesten en om te persen. Na het onderzoek maakt de bekkenfysiotherapeut een behandelplan dat met u wordt besproken.

Speciale technieken van de bekkenfysiotherapeut

De bekkenfysiotherapeut kan speciale technieken gebruiken bij de behandeling van bekkenbodemproblemen. Er zijn verschillende mogelijkheden, waaronder myofeedback en elektrostimulatie.

Myofeedback

Een speciale vorm van bekkenfysiotherapie is myofeedback. Hierbij krijgt u feedback over de manier waarop u uw bekkenbodemspieren aanspant en ontspant. (‘Myo’ verwijst naar de spieren’). U ziet op een beeldscherm of hoort aan geluidssignalen hoe u de bekkenbodemspieren spant en ontspant. De fysiotherapeut meet de spierspanning met een klein instrument (probe) dat tijdens de behandeling in de vagina of anus zit. U ziet of hoort daarna iedere aanspanning en ontspanning. De bekkenfysiotherapeut kan u vertellen wat u van deze speciale techniek leert.

Elektrostimulatie

Bij elektrostimulatie krijgen de bekkenbodemspieren kleine stroomstootjes. Dit kan zinvol zijn als u de bekkenbodemspieren niet bewust kunt aansturen of als u pijn heeft in het bekkenbodemgebied. Door het stroomstootje spant de spier zich aan, waardoor de spier sterker wordt. Om klachten in het bekkengebied te verminderen, is het belangrijk dat de bekkenbodemspieren goed kunnen aanspannen. Elektrostimulatie doet geen pijn en is niet gevaarlijk.

Myofeedback en elektrostimulatie zijn allebei inwendige behandelingen, waarbij u een instrument in de vagina of anus krijgt. Het kan zijn dat u dat vervelend vindt, bijvoorbeeld door negatieve seksuele ervaringen. Vertel het aan de therapeut als u zo’n inwendige behandeling moeilijk vindt. U bepaalt zelf of u de behandeling wilt laten doen of niet. Een inwendig onderzoek wordt alleen uitgevoerd als u daar toestemming voor geeft.

Algemene adviezen

Bij bekkenbodemproblemen gelden de volgende algemene adviezen:

• Probeer veel hoesten te voorkomen. Het helpt hierbij om niet te roken.
• Probeer overgewicht te voorkomen en af te vallen als u te zwaar bent.
• Neem de tijd op het toilet. Veel bekkenbodemproblemen zijn te voorkomen door minder gehaast te plassen en te ontlasten. Het is belangrijk dit op uw gemak te doen en u hierbij zo veel mogelijk te ontspannen. Hierbij is ook een goede houding van belang. Tijdens het plassen zit u met een holle rug, met ontlasten met een bolle rug.
• Adem goed door als u bukt, buigt en tilt. Houd uw adem dus niet in.
• Goed zitten en ontspannen bewegen zijn belangrijk voor de rug en het bekken. De bekkenfysiotherapeut kan u leren hoe u de rug en bekkenbodem zo min mogelijk belast.

Waar vind ik een bekkenfysiotherapeut?

U vindt adressen van geregistreerde bekkenfysiotherapeuten via de website www.defysiotherapeut.com1. Op deze website kunt u aan de hand van uw postcode zoeken naar een bekkenfysiotherapeut in uw buurt.

Vergoeding

Uw zorgverzekeraar vergoedt bekkenfysiotherapie als u aanvullend verzekerd bent 
voor fysiotherapie. U kunt dit nalezen in uw polis of navragen bij uw zorgverzekeraar.

Meer informatie

Meer lezen over bekkenbodemklachten en mogelijke oplossingen? Kijk op de website www.bekkenbodemwijzer.nl2. 

Vragen

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: