Behandeling slaapapneu

Naar aanleiding van het slaaponderzoek is bij u OSAS vastgesteld. U heeft met uw behandelend arts of OSAS verpleegkundige afgesproken om de CPAP behandeling te starten. Deze informatie geeft u meer uitleg over de CPAP behandeling.

Meenemen naar het ziekenhuis

• Een geldig identiteitsbewijs.

Melden op de OSAS poli

U meldt zich op het aangegeven routenummer.

U hebt een afspraak met de OSAS verpleegkundige die u uitleg geeft over de CPAP behandeling.

CPAP apparaat

CPAP staat voor Continuous Positive Airway Pressure, wat letterlijk betekent: ‘voortdurend positieve druk in de luchtwegen’. Het apparaat is een manier om de ademhaling te ondersteunen. Het verhoogt de luchtdruk in de neus- en keelholte, waardoor afsluiting van de bovenste luchtwegen en de verstoring van de ademhaling wordt voorkomen. Het apparaat zuigt lucht uit de omgeving en blaast die door een slang en masker in uw neus of neus/mond, het gaat hierbij dus niet om zuurstoftherapie.

Titratieperiode

Tijdens de titratieperiode gaan we bekijken welke drukinstelling nodig is om uw luchtweg open te houden. Omdat ieder mens verschillend is zijn er geen standaard afspraken met betrekking tot de drukinstelling. De ene persoon heeft meer druk nodig om de luchtweg vrij te houden dan de ander. Dit is ook afhankelijk van de spierspanning, vetmassa, slaappositie en slaapstadium.

U krijgt van de OSAS verpleegkundige in het ziekenhuis een CPAP apparaat mee, waarmee u vervolgens thuis gaat slapen. Het is de bedoeling dat u het apparaat in deze periode elke nacht (en tijdens slaapmomenten overdag) gebruikt.  Twee weken na start behandeling lezen we het apparaat uit en bekijken we of de druk het gewenste resultaat geeft. Via een softwareprogramma worden de gegevens uit het apparaat op de computer zichtbaar. Het uitleesrapport komt in uw medische dossier en de gegevens worden met u besproken.

In het uitleesrapport kijken we naar de volgende gegevens:

• Het aantal gebruikersuren.
• Eventueel aanwezige maskerlekkage.
• Het aantal resterende apneus per uur.

Hierbij is het belangrijk dat de ademstops dalen en de patiënt de behandeling goed kan verdragen.

Een van de belangrijkste onderdelen van de behandeling is het masker. Het slapen met een masker op het gezicht zal enige gewenning vragen. Via het masker zal de overdruk van het apparaat in de luchtwegen geblazen worden.

Er bestaat een uitgebreid assortiment maskers. Hierdoor is het bijna altijd mogelijk om voor iedereen een goed en prettig masker te vinden.

De verschillende soorten maskers:

• Full face masker (A); dit is een masker dat over de neus en mond gaat. Deze wordt gebruikt wanneer u ondanks de druk toch met uw mond open slaapt. En wanneer er sprake is van ernstige neusproblemen.
• Neusmasker (B); dit is een masker dat alleen over de neus gaat. Hierbij gaat de druk door de neus en moet u ademen door de neus, met de mond gesloten.
• Neuspillow masker(C); dit is een masker waarbij er neusdopjes in uw neusgaten worden geplaatst. Hierbij gaat ook de druk door de neus en moet u ademen door de neus, met de mond gesloten. 

Tijdens het bezoek bij de OSAS verpleegkundige wordt het juiste masker aangemeten. Samen met u wordt bekeken welk masker het meest geschikt voor u is en ervaart u hoe het is om de druk ingeblazen te krijgen van het apparaat.

Gedurende de slaap verandert u regelmatig van slaaphouding en ontspannen de gezichtsspieren. Hierdoor kan het zijn dat u gedurende de nacht het masker bij moet stellen omdat het wat lekkage gaat geven.

Adviezen bij het dragen van het masker

Er zijn enkele richtlijnen om er voor te zorgen dat het masker zo goed mogelijk wordt aangemeten:

• Plaats het masker recht op uw gezicht, zorg dat de oren vrij zijn van de banden. Gebruik hiervoor eventueel een spiegel.
• Zorg dat de onderdelen van uw masker die contact maken met de huid dagelijks goed gereinigd worden, het liefst met afwasmiddel. Wanneer dit niet gebeurt zullen de huidvetten zich aan het masker hechten, waardoor het masker grip verliest en maskerlekkage kan ontstaan.
• Bij het verstellen van het masker altijd de banden gelijkmatig losmaken en aantrekken. Dus bovenste banden samen en de onderste banden samen.
• Zorg dat het masker zo comfortabel mogelijk zit. Niet te los, want dat geeft maskerlekkage. Maar ook niet te strak, want dat geeft drukplekken.

Maskerlekkage

We spreken van maskerlekkage als er lucht ontsnapt tussen de huid en het masker, doordat het masker niet goed aansluit op de huid. Dit kan verschillende oorzaken hebben;

• Het masker is onjuist afgesteld.
• Het masker is niet goed gereinigd.
• Slaaphouding op buik- of zijligging.
• Het masker is na het schoonmaken niet juist in elkaar gezet.
• U slaapt zonder kunstgebit terwijl u deze bij het aanmeten wel in had.
• Snor en baard.

Goed om te weten is dat er (bijna) altijd sprake is van enige maskerlekkage. Ook is elk masker voorzien van een uitademings-opening, zodat de overdruk van het apparaat maar vooral ook het koolzuur tijdens de uitademing het systeem kan verlaten. U voelt koude lucht uit het masker blazen, maar deze “lekkage” is nodig en heeft een belangrijke functie. Plak deze opening nooit af!

Huidproblemen

Door het gebruik van het masker kunnen er irritaties en drukplekken van de huid ontstaan. Om dit te voorkomen of te verhelpen kunt u:

• Het masker beter afstellen, minder strak.
• De maskeronderdelen die huidcontact maken goed reinigen.
• Zinkzalf gebruiken tegen irritatie/drukplekken (decubitus). Dit moet u overdag  dun op de huid insmeren.
• Een stukje zeem tussen de huid en het masker plaatsen.

Ook nu geldt wanneer u ongemak blijft houden contact opnemen met de OSAS verpleegkundige.

De luchtbevochtiger is een waterbakje die u bij de CPAP behandeling kunt gebruiken.  

Een bevochtiger warmt water op, waardoor er waterdamp ontstaat. Hierdoor ontstaat een hoge luchtvochtigheid. Deze bevochtigde lucht wordt via de slang en het masker naar binnen geblazen. 

Door de continue luchtstroom die het apparaat geeft, drogen de slijmvliezen in de bovenste luchtwegen sneller uit. Hierdoor kunt u klachten krijgen van o.a.:

• verstopte neus
• loopneus
• plotseling en overmatig niezen
• pijnlijke en schrale plekken in de neus
• droge keel/mond
• bloedneus tijdens snuiten
• bijholteontsteking

Wanneer u met regelmaat last heeft van bovengenoemde klachten, dan is het advies de luchtbevochtiger te gebruiken. Deze ondersteunt namelijk de functies van de neusslijmvliezen, zoals het verwarmen en bevochtigen van de lucht die u inademt.

De OSAS verpleegkundige geeft u uitleg over het gebruik en instellen van de bevochtiger. Belangrijk bij het instellen van de bevochtigingstand:

• Zet de bevochtigingstand hoger als u last heeft van neusklachten.
• In de winter is vaak meer bevochtiging nodig dan in de zomer. Door de koude / droge lucht in de winter is de kans ook groter om last te krijgen van neusklachten.
• Plaats het apparaat lager dan het bed waarop u slaapt, hierdoor voorkomt u dat condensvorming via de slang bij u in het gelaat loopt.

Let op:

Verplaats het apparaat niet meer bij gebruik van de bevochtiger. Zo voorkomt u dat er waterschade ontstaat aan het apparaat. 
Een lichte vorm van condensatie aan de binnenkant van het masker is normaal, ook als u geen bevochtiger gebruikt.
Een bevochtiger bevochtigt de inademingslucht. Hoe hoger de stand van de bevochtiger, hoe vochtiger de lucht zal zijn. 

De OSAS verpleegkundige heeft u uitleg gegeven over de uitslag van het slaaponderzoek en de behandeling die u krijgt. U heeft veel nieuwe informatie gekregen en misschien moet u nog het een en ander op u in laten werken.

Lees van te voren rustig de informatie door. Ook zit er bij het apparaat nog een uitgebreide gebruiksaanwijzing met nuttige informatie. Dit  kan ervoor zorgen dat u meer vertrouwd raakt met het gebruik van het apparaat.

In sommige gevallen werkt het geruststellend om ’s middags rustig op de bank even met het apparaat en masker op te gaan zitten, om er een beetje vertrouwd mee te raken. U kunt dan ervaren hoe het voelt om het masker te gebruiken. Vaak wordt het namelijk tijdens de nachtelijke uren als angstiger ervaren als u dit voor het eerst gaat proberen.

Probeer minimaal 4 tot 5 uren met het apparaat te slapen om het gewenste effect te bereiken. Als dit de eerste nachten nog niet lukt door welke reden dan ook, raak dan niet gefrustreerd en ga vooral niet het gebruik forceren. Dit werkt vaak averechts, wat niet ten goede komt voor de behandeling. Als het niet lukt probeer het de volgende nacht dan weer vol vertrouwen opnieuw.

Hier nog een korte opsomming waar u rekening mee moet houden:

Voorbereiding vóór het slapen:

• Vul (zo nodig) het waterbakje van de luchtbevochtiger met afgekookt water of bronwater.
• Neem rustig de tijd om het masker op te zetten, tot dit voor uw gevoel goed zit.
• Sluit de slang aan het masker.
• Zet het apparaat aan.

Als u 's nachts wakker wordt om naar het toilet te gaan:

• Zet het apparaat dan uit.
• Maak voor u zelf de keus wat u doet met het masker;
  • • Maak de slang los van het masker en loop met het masker op uw gelaat naar het toilet. Bij terugkomst maakt u de slang weer vast aan het masker.
    • Zet het masker in z’n geheel af. Bij terugkomst het masker weer opnieuw op het gelaat plaatsen.
• Zet het apparaat weer aan.

Handeling na het slapen:

• Zet het apparaat uit.
• Zet het masker af.
• Maak eventueel de slang los van het masker.
• Maak het waterbakje leeg en reinig het masker.

De behoefte aan aantal slaapuren is verschillend. De één heeft voldoende aan 5 uur slaap, de ander moet 8 uur slapen. Het is belangrijk voor de behandeling met CPAP dat er minimaal 4 tot 5 uur met het apparaat wordt geslapen. Gebruik het apparaat op ieder moment dat u slaapt, dus ook wanneer deze momenten overdag zijn. Pas dan bereikt u het gewenste resultaat.

Masker

• Dagelijks schoonmaken van de zachte onderdelen die contact maken met de huid. Gebruik hiervoor eventueel een sopje. In dit sop mogen geen zuren zitten.
• De harde delen van het masker/maskerframe minimaal éénmaal per week reinigen met een warm sopje, zo nodig vaker.
• De hoofdbanden kunnen gereinigd worden in een handsopje. Let erop dat de klittenbanden gesloten zijn. Dit doet u naar eigen inzicht.

Slang

• Eenmaal per week doorspoelen onder de warme kraan (max. 70 Celcius) gedurende een minuut.

Filters

• De filter achterin het apparaat dient u eenmaal per week schoon te maken. Het vervangen van de filter is afhankelijk van welk apparaat u gebruikt. Informatie hierover krijgt u van de OSAS verpleegkundige.

Bevochtiger

• Het water in de luchtbevochtiger elke dag verversen.
• Vul het bakje met afgekookt kraanwater/mineraal water, dit omdat dit minder kalk bevat.
• U kunt eventueel het bevochtigingbakje schoonmaken met schoonmaakazijn, verdund met water. Indien u dit eenmaal per maand doet is dat voldoende.

De zorgverzekeraar vergoedt 1 keer per jaar een nieuwe slang, masker en jaarset filters. 

Wij geven u het advies om het apparaat mee te nemen als u op reis gaat. U ervaart namelijk het beste resultaat wanneer u elke nacht het apparaat gebruikt, zo kunt u optimaal genieten van uw reis!

Er zijn enkele zaken die u dient te checken voor u vertrekt:

• Bent u van plan te gaan vliegen, licht dan uw reisorganisatie of luchtvaartmaatschappij in over de apparatuur. Er bestaat een mogelijkheid om tijdens een lange vlucht gebruik te maken van het apparaat, mits er een plaats met stroomvoorziening beschikbaar is. Het apparaat mag u als (extra) handbagage meenemen.
• Neem een douaneverklaring en een medische verklaring mee. Neem hiervoor contact op met de OSAS verpleegkundige.
• Controleer welke stroomvoorziening er gebruikt wordt op uw bestemming. Op uw apparaat staan de stroomgegevens.
• Als u het CPAP apparaat moet gebruiken in de vrachtwagen/camper, dan heeft u een omvormer nodig. Hiervoor kunt u contact opnemen met uw leverancier.

Houd u er rekening mee dat spierverslappende middelen, zoals overmatig alcohol of het gebruik van sommige medicijnen, invloed kunnen hebben op uw slaapkwaliteit en eventuele apneus. Als er zich veranderingen voordoen of klachten optreden m.b.t. uw gezondheid die mogelijk te maken kunnen hebben met de behandeling, dan is het verstandig om dit door te geven.

Als u het apparaat niet gebruikt, of niet kunt gebruiken, komen de ademstilstanden en het zuurstoftekort direct terug.
Het kan zijn dat u na een aantal nachten slapen al verbetering bemerkt, dit is echter per persoon verschillend. Dit is mede afhankelijk van de ernst van het slaapapneu, bestaande klachten en medisch verleden. 

Er kunnen enkele bijwerkingen ontstaan door de behandeling zoals:

• Spierpijn op de borst. Dit kan een reactie zijn, omdat u niet gewend bent om tegen een overdruk uit te ademen.
• Hoofdpijn/duizeligheid in de ochtend.
• Oprispingen en/of winderigheid in de ochtend. Dit kan ontstaan doordat u mogelijk wat lucht inslikt.
• Neusverkoudheid en bijholteontstekingen.
• Drukplekken en andere huidirritaties.

Meestal nemen bovengenoemde klachten in een paar weken langzaam af. Indien deze klachten langdurig aanhouden neem dan contact op met de OSAS verpleegkundige.

De OSAS verpleegkundige maakt met u vervolgafspraken voor verdere begeleiding. Heeft u eerder vragen, dan kunt u contact opnemen met de OSAS poli.

U kunt tussen 08.00 uur en 16.00 uur een voicemail bericht inspreken. Spreek hierbij duidelijk uw naam en geboortedatum in. Wij bellen u dan zo spoedig mogelijk terug.

Wilt u ons persoonlijk spreken dan zijn wij op werkdagen tussen 11.00 en 12.00 uur telefonisch bereikbaar.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: