Zuurstof thuis

Inleiding

U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u zuurstof thuis moet krijgen. Dit kan tijdelijk zijn, bijvoorbeeld voor drie maanden tot aan de volgende controle bij de longarts. Vaak is een blijvende onderhoudsbehandeling nodig.

Zuurstof

Wat is zuurstof?

Zuurstof is een gas dat u niet kunt ruiken, proeven of zien. Zuurstof is onmisbaar voor het leven. Zuurstof die u inademt, komt via de longen in de bloedbaan terecht. De hoeveelheid zuurstof in het bloed noemen we “saturatie”.

Wanneer heeft u extra zuurstof nodig?

De ernst van het zuurstoftekort bepaalt of u extra zuurstof nodig heeft. Bij gezonde mensen zit de zuurstofsaturatie tussen 95% en 99%. Door een longziekte kan dit dalen naar minder dan 90%. Daardoor kunt u zich benauwd en moe voelen. Na verloop van tijd ontstaat er een zuurstoftekort in organen, zoals hart en hersenen. Als de zuurstofsaturatie steeds te laag is, is extra zuurstof nodig om schade aan de organen te voorkomen.
Klachten die mogelijk op een zuurstoftekort wijzen, zijn kortademigheid, onrust, moeite om in slaap te komen, hartkloppingen, verwardheid en sufheid. Uiteindelijk zijn niet uw klachten, maar het zuurstoftekort doorslaggevend om te bepalen of u extra zuurstof nodig heeft.
Sommige mensen zijn niet zo erg kortademig, maar hebben een fors zuurstoftekort. Anderen zijn ernstig kortademig maar hebben toch voldoende zuurstof in het bloed.

Alleen door uitgebreid onderzoek kan uw longarts dit vaststellen.

Wat kunt u zelf doen om het zuurstoftekort te verminderen?

• Rook niet. Roken doet het effect van de zuurstof teniet. Zuurstof wordt niet voorgeschreven als u nog rookt.
• Beweeg voldoende. Beweging “leert” spiercellen om beter om te gaan met zuurstof. Probeer minimaal ½ uur per dag actief te zijn.
• Volg de voorschriften van uw arts en longverpleegkundige goed op. Zuurstoftherapie heeft namelijk alleen zin bij regelmatig en juist gebruik.

Hoeveel en hoe lang zuurstof?

De hoeveelheid extra zuurstof per minuut die u nodig heeft, hangt af van het zuurstoftekort in het bloed.

’s Nachts en bij inspanning (dagelijkse verzorging, wandelen, eten) is meestal wat meer zuurstof nodig. Uw longarts zal aangeven, hoeveel zuurstof u moet gebruiken. U mag nooit zelf het aantal liters zuurstof verhogen. Extra zuurstof moet u zien als een geneesmiddel. Een te grote zuurstofstroom kan schadelijk zijn. Een onderhoudsbehandeling met zuurstof is alleen zinvol, wanneer u minstens 16 uur per etmaal zuurstof gebruikt. Hoe meer uren u gebruikt, hoe beter!

Bij inspanning verbruikt ons lichaam meer energie en zuurstof. Als u bijvoorbeeld gaat wandelen, kunt u ’s ochtends iets extra’s eten, maar van zuurstof kunt u geen voorraad aanleggen. Daarom is het belangrijk om bij inspanning zuurstof te gebruiken. Gebruik daarnaast vooral ’s nachts zuurstof, omdat dan de ademhaling op een wat lager pitje staat.

Toediening van zuurstof (via de neus)

Met een neusbril of neuskatheter komt de zuurstof via de neus binnen. Dit is de meest gebruikelijke manier. Bij sommige mensen geeft dit irritatie van neus, keel of oren. Ook klachten van heesheid, bloedneus of een verstopte neus komen voor.

Zuurstof thuis

Voorwaarden voor zuurstof thuis

Als u rookt, heeft het geven van extra zuurstof geen zin; roken doet het effect van zuurstof teniet. Daarbij is roken in combinatie met zuurstof zonder meer gevaarlijk. De kans op brand en op ernstige brandwonden is groot. Voordat u kunt beginnen aan zuurstof thuis moet u gestopt zijn met roken!

Andere voorwaarden zijn dat er met medicijnen en fysiotherapie geen winst meer te behalen is en dat het zuurstoftekort niet verbetert gedurende 2 tot 3 maanden.

Mogelijkheden voor zuurstof thuis

Er zijn verschillende mogelijkheden, wanneer u zuurstof thuis nodig hebt. In elk geval komt zuurstof uit een zuurstofbron via een slangetje in de luchtweg om zich daar te vermengen met de lucht die u inademt.
Er bestaan 3 verschillende zuurstofbronnen:

• zuurstofconcentrator
• zuurstofcilinder
• vloeibare zuurstof

De basisverstrekking bestaat vaak uit een concentrator aangevuld met een draagset voor mobiel gebruik.

Als u vragen heeft over de hulpmiddelen die geleverd zijn thuis dient u contact op te nemen met de leverancier

Verschillende zuurstofbronnen

Zuurstofconcentrator

De zuurstofconcentrator is een elektrisch apparaat dat zuurstof uit de lucht haalt. Het is ongeveer zo groot als een nachtkastje en kan ongeveer 6 liter zuurstof per minuut leveren. Hierbij is goede ventilatie noodzaak, omdat de concentrator veel lucht nodig heeft om hier de zuurstof uit te kunnen filteren. Buitenshuis kunt u gebruik maken van draagbare zuurstofflessen.

Voordelen

• makkelijk in gebruik
• eenvoudig te plaatsen
• eenmalige thuisbezorging
• veilig
• goedkoper in gebruik

Nadelen

• beperkte bewegingsvrijheid door de lengte van de zuurstofslang en het gewicht van de draagset
• maakt geluid
• goede ventilatie noodzakelijk
• hoger stroomgebruik (dit wordt deels vergoed)

Zuurstofconcentrator met een vulstation en navulbare flesjes

Deze heeft dezelfde kenmerken als een gewone concentrator. U kunt hier zelf de zuurstofflesjes van ongeveer 2,5 kg mee vullen. Dit zorgt dus voor meer bewegingsvrijheid, maar vergt wel enige handigheid.

Bij een vaste concentrator wordt als noodsysteem een grote cilinder geleverd, die nodig is als de stroom uitvalt. Daarnaast zijn er zuurstofflessen voor als u naar buiten gaat.

Cilinder

Een grote cilinder met zuurstof weegt ongeveer 20 kg. Het verwisselen van een zuurstofcilinder vergt de nodige kracht. Waarschijnlijk heeft u hierbij hulp nodig. Buitenshuis kunt u gebruik maken van een draagbare zuurstoffles. Deze fles weegt ongeveer 5 kg en bevat zuurstof voor een aantal uren, afhankelijk van het gebruik. Reservecilinders moet u in een aparte ruimte opslaan.

Voordelen

• betrouwbaar en geruisloos

Nadelen

• beperkte bewegingsvrijheid door de lengte van de zuurstofslang en de zware draagset
• gebruiksonvriendelijk door grootte en gewicht van de flessen (20 kg), lastige bediening en de noodzaak om de flessen vaak te verwisselen
• 2 x per week tot 1 x per maand thuisbezorging
• goede ventilatie noodzakelijk

Vloeibare zuurstof

Voor vloeibare zuurstof wordt een moedertank bij u thuis geplaatst. Er hoort een kleine draagtank bij die, afhankelijk van het gebruik, voldoende zuurstof bevat voor 8 uur. De draagbare tank wordt steeds uit de moedertank bijgevuld. De moedertank weegt bijna 60 kg, de draagbare tank 3,5 kg. Eenmaal per jaar vindt controle en onderhoud plaats.

Voordelen

• betrouwbaar
• goede bewegingsvrijheid door licht draagvat met veel zuurstof
• makkelijk in gebruik

Nadelen

• niet overal te plaatsen
• kans op bevriezingsletsel bij vullen van het draagvat
• draagvat sist en voelt koud aan
• zuurstof in draagvat verdampt spontaan
• 1 x per week thuisbezorging

Natuurlijk staat de wetenschap niet stil en kunnen er nieuwe, lichtere, meer handzame zuurstofapparaten op de markt zijn die niet in deze folder vermeld staan.

We kijken naar uw situatie en proberen de juiste apparatuur voor u aan te vragen/ regelen

Bijwerkingen zuurstof

Er kan irritatie optreden van het slijmvlies door uitdroging. Deze irritatie treedt meestal pas op bij een zuurstofstroom van meer dan 4 liter per minuut.

Het is een misvatting dat zuurstof verslavend werkt en dat u steeds meer nodig heeft. Wanneer uw longen niet voldoende zuurstof opnemen, is extra zuurstof gewoon nodig.

Soms blijkt dat mensen na verloop van tijd wat minder zuurstof nodig hebben, omdat ze hun ademhalingsspieren hebben getraind of hun conditie is verbeterd. Gebruik nooit op eigen houtje meer zuurstof dan voorgeschreven. Teveel zuurstof kan averechts werken, omdat via verschillende centra in de hersenen een teveel aan zuurstof kan leiden tot een remming van de ademhaling en ophoping van koolzuur in het bloed. Dit kan hoofdpijn, prikkelbaarheid, slaperigheid en uiteindelijk bewustzijnsstoornissen veroorzaken.

Veiligheid

Tijdens het ademen wordt maar een deel van de zuurstof uit de lucht opgenomen. Wanneer u zuurstof gebruikt, bevat de uitgeademde lucht ook meer zuurstof dan gewone uitademingslucht. Hierdoor wordt de lucht in huis zuurstofrijker. Zuurstof kan zelf niet branden, maar zorgt er wel voor dat andere materialen zeer heftig branden. Olie en vet kunnen spontaan ontbranden door contact met zuivere zuurstof. Zorg dus dat er geen vet, boter, olie of alcohol (crèmes en lotions) aan de apparatuur komt. Er mag niet worden gerookt in de buurt van degene die zuurstof gebruikt. Uw zuurstofleverancier zal aangeven welke veiligheidsmaatregelen noodzakelijk zijn in uw situatie. In sommige gemeenten moet de plaatselijke brandweer in kennis worden gesteld van het gebruik van zuurstofcilinders en/of vloeibare zuurstof. Zuurstofcilinders zijn zwaar; als ze vallen kunnen ze verwondingen veroorzaken. Ze mogen daarom niet los staan. Bevestig ze met beugels aan muur, stoel of bed.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: