Tonsillectomie

Amandelen en hun functie

Het lichaam bezit een uitgebreid systeem om infecties te bestrijden, het zogenaamde lymfekliersysteem. De overgang van mond en neus naar de keel bevat, als een soort ring, veel van dit lymfeklierweefsel. Het vangt zoveel mogelijk binnendringende ziekteverwekkers op en maakt ze onschadelijk.

Dit lymfeklierweefsel bevindt zich op onder andere 3 plaatsen: keel-neus- en tongamandelen.

In de neuskeelholte

Dit is de ruimte achter de neus boven het zachte verhemelte. Het verdikte lymfeklierweefsel in het dak van de neuskeelholte noemt men neusamandel (adenoïd). De neusamandel is met name bij jonge kinderen aanwezig. Vanaf het achtste levensjaar neemt de grootte af. Bij uitzondering kan zo’n neusamandel echter blijven bestaan op volwassen leeftijd.

In de keel

De keelamandelen (tonsillen) zijn zichtbaar als knobbels links en rechts achter in de keel. De huig, het aanhangsel van het zachte verhemelte, hangt midden tussen de keelamandelen.

Achter de tong

Dit deel wordt de tongamandel genoemd. Hij gaat aan de zijkanten van de tong over in de keelamandelen. De tongamandel geeft slechts zelden klachten.

Een eventuele verwijdering van de amandelen heeft geen merkbaar gevolg bij het bestrijden van infecties.

De amandelen vormen slechts een klein gedeelte van het totale lymfekliersysteem van het gehele lichaam. Bovendien bevindt zich in de mond-keelholte ook lymfeklierweefsel in het slijmvlies van het zachte verhemelte en de zij- en achterwand van de keel waardoor na verwijdering van de amandelen nog voldoende afweerfunctie overblijft.

Klachten

Bij een acute ontsteking van de amandelen bestaan de klachten in het algemeen uit een korte periode van keelpijn met slikklachten, koorts en algehele malaise.

Na de derde dag daalt de temperatuur meestal, waarbij ook de andere klachten langzaam verdwijnen. Dergelijke perioden kunnen zich meerdere malen per jaar voordoen. De amandelen kunnen ook chronisch in meer of minder ontstoken toestand verkeren. In het laatste geval kunnen klachten optreden van moeheid, lusteloosheid, snurken, matige eetlust en slechte adem (foetor ex ore).

Als amandelen ontstoken raken zwellen ze op. Hierbij kunnen lymfeklieren in de hals zwellen en pijnlijk zijn. Bij uitzondering breidt de ontsteking van de keelamandel zich uit tot in het omliggende weefsel waarin zich dan etter ophoopt (peritonsillair abces). Hierbij kan nauwelijks geslikt worden en is er veel slijmvorming, de mond kan moeilijk worden geopend en de lymfeklieren in de hals zijn gezwollen, vaak is er ook koorts.

De beslissing om de amandelen te verwijderen is afhankelijk van de ernst van de klachten. Ook de frequentie van de klachten (hoe vaak treden ze op) speelt hierbij een rol.

Ontstekingen

Wanneer het onvoldoende lukt om de klachten met medicijnen (pijnstilling en/of antibiotica) te bestrijden of als er te vaak medicijnen moeten worden gebruikt, indien nog aanwezig, ook verwijderd worden.

Peritonsillair abces

Bij abcesvorming (pusophoping achter de keelamandel) wordt meestal eerst het abces geopend of leeggezogen. Om herhaling te voorkomen en/of als er vaker ontstekingen van de keelamandelen zijn geweest, kunnen de keelamandelen aansluitend of na een paar dagen verwijderd worden.

Men kan dit ook zes tot acht weken later doen, als de keelamandelen weer tot rust zijn gekomen.

Welk tijdstip van operatie gekozen wordt is onder andere afhankelijk van factoren als mate van abcesvorming, tijdsduur en ernst van de ziekte, gebruik van bloedverdunnende medicijnen, beschikbaar zijn van operatiekamer en operatieteam en de wens van de patiënt.

OSAS/snurken

Soms zijn keelamandelen en huig zo groot dat zij snurken en zelfs OSAS (obstructief slaap apneu syndroom) veroorzaken. Het verwijderen van de keelamandelen (en eventueel ook te grote neusamandel) zal dan helpen.

Foetor

Bij steeds optredende ophopingen van ontstekingsmateriaal in de keelamandel (zichtbaar als kleine witte propjes) met als gevolg een onaangename geur uit de mond (foetor ex ore), is operatieve verwijdering van de keelamandelen soms de enige oplossing.

Bij volwassenen (en kinderen ouder dan zes jaar) zullen de amandelen meestal verwijderd worden door ze stapsgewijs los te maken, ook wel pellen genoemd. Dit laatste gebeurt omdat de keelamandelen bij ouderen veel vaster zitten aan de onderliggende weefsellaag dan bij jonge kinderen.

De ingreep vindt plaats in narcose, u zult van de ingreep niets merken omdat u slaapt.

Complicaties

Nabloeding

Bij iedere operatie, ook het verwijderen van keelamandelen, is er sprake van een eigen risico. In dit geval is het voornaamste risico een nabloeding. Dit risico is in de eerste acht tot twaalf uur na de operatie het grootst.

Een normale bloedstolling na de operatie is van groot belang. Daarom mag u voorafgaand aan deze ingreep geen bloedverdunnende middelen gebruiken. Deze middelen zorgen ervoor dat het bloed minder goed of in het geheel niet goed stolt. Het gaat hierbij met name om de pijnstillers die acetylsalicylzuur bevatten (Aspirine, Acetosal, Ascal, etc)

Wanneer u wordt begeleid door de trombosedienst en dus antistolling gebruikt, moet u dit absoluut melden aan de behandelend KNO-arts. Als er in uw familie aangeboren bloedstollingsstoornissen voorkomen moet u dat ook vermelden.

Bij een nabloeding ontstaat een bloeding onder het stolsel. Het is vaak voldoende om onder een plaatselijke verdoving het niet goed afsluitende stolsel te verwijderen zodat er een nieuw en beter stolsel ontstaat. Soms is het nodig om de nabloeding onder narcose te behandelen.

Smaakverandering

De eerste dagen na de operatie ervaren de meeste patiënten een veranderde, bittere of metaalachtige smaak. Bij acht procent van de aan hun keelamandelen geopereerde patiënten is die smaakverandering na een half jaar nog aanwezig. De smaakverandering duurt zelden langer dan een jaar.

Direct na de ingreep heeft u pijn en moeite met slikken. De pijn kan uitstralen naar de oren. Zo nodig kunt de verpleging vragen om een pijnstillend middel. Veel drinken van koud water is belangrijk en kan de pijn verlichten.

Meestal komt er direct na de operatie wat vers bloed uit de keel. Ook kan donker bloed worden gebraakt, dit is oud bloed dat tijdens de operatie in de maag terecht is gekomen.

U zult dezelfde dag van de ingreep of de eerst volgende dag naar huis mogen, tenzij zich bijzonderheden voordoen. U mag niet zelf een auto besturen.

Weer thuis

Pijn kan meestal goed worden bestreden met paracetamol aangevuld met Diclofenac, Ibuprofen of Naproxine, bij voorkeur in de vorm van een oplostablet of zetpil.

Op de plaats waar de amandelen zaten vormt zich een grijswitte korst die meestal na zeven dagen loslaat en spontaan verdwijnt. De adem kan hierdoor wat weeïg ruiken.

Speciale dieetmaatregelen zijn niet nodig. Drink wel voldoende, dat houdt het wondbed schoon en verkleint de kans op nabloedingen. Melkproducten geven extra speekselvorming en worden over het algemeen als plakkerig en vervelend ervaren, koolzuurhoudende dranken als prikkelend.

Houdt u zich een week rustig. In principe zult u na een ruime week hersteld zijn en uw werkzaamheden na een tot twee weken weer kunnen hervatten

6 weken na de ingreep wordt u ter controle telefonisch benaderd door een assistent(e) van de poli KNO. Als uit dit gesprek blijkt dat alles goed verloopt hoeft u niet meer voor controle naar het ziekenhuis te komen.

Mocht u onverhoopt een forse nabloeding krijgen neem dan direct contact op met het ziekenhuis.

U moet contact opnemen met de polikliniek KNO-heelkunde als u:

• benauwd bent;
• koorts heeft boven de 38°C;
• helder stromend bloed uit uw keel voelt komen;
• ongerust bent of zaken niet vertrouwd.

Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp (SEH) locatie Venlo

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar:

• Ziet u een typfout, een taalkundige fout, of heeft u moeite met de leesbaarheid?
• Ziet u teksten of afbeeldingen met auteursrechten die wij niet hebben vermeld?

Stuur een e-mail naar communicatie@viecuri.nl en we zoeken een passende oplossing.

Deze informatie is algemeen en geen behandeladvies. De informatie is ook geen vervanging van de afspraken die tussen patiënt en zorgverlener zijn gemaakt. VieCuri kan niet aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van mogelijke onjuistheden. Bekijk hier de uitgebreide disclaimer.