Zwanger

Als je goed gezond bent, kun je bij de verloskundige terecht. Dan kun je kiezen voor een thuisbevalling of een bevalling in de kraamsuite van het Geboortecentrum. De bevalling doe je dan samen met je eigen verloskundige, met hulp van de kraamverzorgende van de kraamzorg.

Als er een medische indicatie (reden) is voor de zwangerschapsbegeleiding, dan worden de controles gedaan door de gynaecoloog. Je bevalt dan in het Geboortecentrum.

Als je voor je zwangerschap onder controle bent bij de gynaecoloog, krijgt je rond 16 weken een afspraak voor het verpleegkundig spreekuur. Hier word je geïnformeerd over algemene zaken rondom zwangerschap en bevalling. Daarnaast komen onder meer voedingsaspecten voor jezelf en de baby aan de orde. Een vervolggesprek met de verloskundige of eventueel de verpleegkundige vindt plaats rond de 34^e zwangerschapsweek, waarbij je adviezen krijgt over de voorbereiding op de bevalling en het kraambed en de mogelijkheid er is om het geboorteplan te bespreken.

Prenatale screening

Als zwangere vrouw heb je de mogelijkheid om je ongeboren kind te laten onderzoeken als je dat wilt. Bedenk eerst of je over dit soort onderzoek wel informatie wilt ontvangen. Probeer te bedenken wat het voor je zal betekenen als er een afwijking wordt gevonden.

De onderzoeken kunnen je enigszins geruststellen. Soms kunnen ze je ook ongerust maken en voor moeilijke keuzes stellen, zoals vervolgonderzoek en uiteindelijk zelfs het afbreken of uitdragen van de zwangerschap.

Sommige vrouwen hebben een verhoogd risico op een kindje met aangeboren afwijkingen, bijvoorbeeld door medicijngebruik of door een bepaalde ziekte in de familie. Mocht je in deze risicogroep vallen of ben je 36 jaar of ouder in de 16e week van de zwangerschap, dan heb je op grond van je verhoogde risico een mogelijkheid om direct te kiezen voor verdergaande prenatale diagnostiek. 

Mocht er een verwijzing naar een centrum voor prenatale diagnostiek nodig zijn, dan verwijzen we je naar het MUMC in Maastricht. Verwijzing zal in overleg met  je verloskundige/gynaecoloog gebeuren en een afspraak zal binnen enkele dagen ingepland worden.

Meer informatie kun je vinden op onderstaande websites:

• Prenatalescreening.nl van het RIVM1
  2
• Kiesbeter.nl van Zorginstituut Nederland3
• Erfelijkheid.nl van het Erfocentrum4

NIPT

Je kunt laten onderzoeken (screenen) of jouw kind down-, edwards- of patausyndroom heeft. Dit onderzoek gebeurt al vroeg in de zwangerschap. Je verloskundige of gynaecoloog vraagt of je meer wilt weten over deze screening en bespreekt wat in jouw geval de beste optie is. Je kiest zelf of je dit onderzoek wilt. 

De NIPTeen bloedonderzoek bij de zwangere. Het onderzoek kan vanaf 11 weken zwangerschap. Als je hier voor kiest doe je automatisch mee aan het landelijke onderzoek wat nu loopt over de NIPT.

Hier vindt u meer informatie een video over de NIPT: De NIPT (RIVM)5

13 en 20 weken echo

Het 'structureel echoscopisch onderzoek' (SEO) ofwel de 13 en 20 wekenecho, is een medisch onderzoek waarbij heel veel van je kindje wordt bekeken, zoals de hersentjes, het hartje, de ruggenwerveltjes, vulling van het maagje en blaasje.

Natuurlijk is het ook een prachtig moment voor jou en je partner om je kindje te zien!

Video: over de 13 en 20 wekenecho6

Meer informatie over de 13 weken echo vind je op de website van het RIVM.7

Meer informatie over de 20 weken echo vind je op de website van het RIVM.8

Uitgebreide echo (GUO)

Soms is het nodig een meer uitgebreide echo te laten maken, een Geavanceerd Ultrasoon Onderzoek (GUO). Een reden hiervoor kan zijn dat er iets afwijkends gezien is bij de 20 weken echo of dat niet alles goed in beeld zichtbaar was. Deze echo is dus alleen op indicatie en wordt niet structureel bij alle zwangeren gemaakt.

Zwangerschapsdiabetes

De orale glucose tolerantietest (OGTT) wordt toegepast om zwangerschapsdiabetes aan te tonen. Meestal is een (gewone) bloedsuikerbepaling voldoende. Als dit niet voldoende informatie geeft, is een OGTT nodig.

Een verhoogd risico op zwangerschapsdiabetes heb je als er in de familie diabetes mellitus voorkomt, als je een erg groot kindje hebt voor de duur van de zwangerschap, als je bij vorige zwangerschap een groot kindje kreeg, bij zwangerschapsdiabetes in een vorige zwangerschap, bij een bepaalde etnische achtergrond (onder meer Hindoestaan of Mediterraan) of een verhoogd BMI.

Soms is het houden van een dieet al voldoende om de suikers binnen normale waarden te houden, soms zul je insuline moeten gaan spuiten. In dat laatste geval ben je bij een internist en een gynaecoloog onder controle.

Bekijk deze animatievideo waarin wordt uitgelegd wat zwangerschapsdiabetes is9:

10 

Algemene onderzoeken

Bij elke controle wordt je bloeddruk gemeten en de groei van de baarmoeder in de gaten gehouden. Hiervoor voelt de verloskundige/gynaecoloog met haar handen aan je buik. Ook wordt er geluisterd naar het hartje van je baby. Waarschijnlijk is dit de allereerste controle nog niet te horen omdat de baarmoeder nog te klein is en achter het schaambot verstopt zit.

1 of 2 keer in de zwangerschap wordt bloed afgenomen voor controle op onder meer het ijzergehalte in het bloed. De eerste keer wordt ook je bloedgroep bepaald. Soms is urineonderzoek nodig in verband met mogelijke aanwezigheid van suiker en eiwit.
Als er verder geen bijzonderheden zijn blijft het hierbij. Is er wel reden voor verder onderzoek, dan vertelt de verloskundige of gynaecoloog je waarom dit nodig is.

Echospreekuur

Tijdens het echospreekuur wordt je kindje met behulp van een groei-echo gemeten; zijn hoofdje, buikje en het botje van het bovenbeen. Ook wordt gekeken naar de hoeveelheid vruchtwater en de bewegingen van het kindje.

Bloedonderzoek

Bij iedere zwangere wordt aan het begin van de zwangerschap bloed afgenomen voor het bepalen van je bloedgroep, de rhesusfactor, irregulaire antistoffen, hepatitis B, geslachtsziekten en je hemoglobine (Hb) gehalte (ijzergehalte) om te zien of je bloedarmoede hebt. Sommige verloskundigen controleren ook het bloedsuikergehalte. Het bloed wordt afgenomen via een naald in je arm.

Meer informatie over bloedonderzoek vind je op de website van het RIVM.  11

Bloeddrukmeting

Bij elke controle word je bloeddruk gemeten. Als je last krijgt van klachten zoals hoofdpijn, sterretjes zien, tintelingen in handen, misselijkheid, pijn in de maagstreek en vocht vasthouden, is het belangrijk dit te melden. Deze klachten kunnen te maken hebben met hoge bloeddruk.

Bij een te hoge bloeddruk wordt er bloed- en urineonderzoek gedaan om te kijken of de hoge bloeddruk effect heeft op je organen. Eventueel kunnen er daarna verdere onderzoeken gedaan worden zoals een echo of een hartfilmpje om de conditie van je kindje te beoordelen. Afhankelijk van de uitslagen wordt bepaald wat er verder voor behandeling wordt ingezet.

Hartfilmpje

Bij een CTG (Cardio Toco Grafie) wordt er een hartfilmpje gemaakt van je kindje. Deze CTG meet en registreert:

• de frequentie van de hartslag van de baby;
• de frequentie van de weeën;
• de bewegingen van het kind.

Tijdens een CTG lig je 20-30 minuten met 2 knoppen op je buik op een bed. Eén voor de hartslag van je kindje en de ander om eventueel harde buiken te registreren.

Leefstijl

Nu je zwanger bent is het extra belangrijk dat je gezond leeft!
Een aantal tips:

• Geen alcohol of sigaretten. Bekijk het filmpje 'Rookvrij zwanger zijn' van het Trimbos-instituut.12
• Oppassen met bepaalde voedingsmiddelen, met name rauwe eiwithoudende producten. Deze kunnen besmet zijn met de listeriabacterie of toxoplasmose-parasiet. Om de laatste reden kun je ook beter niet meer tuinieren met blote handen of de kattenbak verschonen. Meer informatie vind je op de website van het Voedingscentrum 13of dowload de ZwangerHap-app14
• Vermijd in de zwangerschap zoveel mogelijk contact met schadelijke stoffen, zoals verf op terpentinebasis of ongediertebestrijdingsmiddelen.
• Ook is het handig om bij je apotheek te melden dat je zwanger bent. De apotheker zal dan bij elk voorgeschreven medicijn adviseren of dit verstandig is om te gebruiken tijdens de zwangerschap.
• Als je een röntgenfoto moet laten maken, vermeld dan duidelijk dat je zwanger bent, de baarmoeder wordt dan afgeschermd zodat je kindje zo min mogelijk straling krijgt.
• Als je gewend was om regelmatig te sporten mag je daar gewoon lekker mee doorgaan. Zwemmen, fietsen en fitness zijn sporten die je heel goed tot het einde van de zwangerschap kunt beoefenen.

Voorlichtingsavonden

In samenwerking met eerstelijnsverloskundigen, kraamzorgorganisaties en VieCuri organiseren wij regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten over 'zwangerschap en bevallen', 'borstvoeding' en 'meerlingzwangerschap'. 
 

Informatie en rondleidingen

We hebben een video gemaakt om jullie een kijkje te geven in het Geboortecentrum. De zorgverleners vertellen hun verhaal en je ziet wat de mogelijkheden voor een bevalling in het Geboortecentrum zijn, of je nu met je eigen verloskundige of met een gynaecoloog gaat bevallen. 

Bekijk de video over het Geboortecentrum:

15
 

Houd onze agenda en onze facebookpagina16 in de gaten.
Heb je een vraag naar aanleiding van de video? Neem dan contact op met je eigen verloskundige of met je gynaecoloog.