Vloeibare voeding

Inleiding

Door uw ziekte of behandeling kan het nodig zijn om (tijdelijk) vloeibare voeding te gebruiken. De dikte en structuur van deze voeding is afhankelijk van het advies van uw arts, logopedist of diëtist. In deze tekst leest u wat vloeibare voeding is en hoe u deze het beste kunt gebruiken.

Wat is vloeibare voeding?

Vloeibare voeding is voeding die al vloeibaar is of vloeibaar is gemaakt. Het is belangrijk dat deze voeding voldoende voedingsstoffen en energie (calorieën) bevat. Met de juiste keuzes en bereiding zorgt u ervoor dat u voldoende voedingsstoffen binnen krijgt.

Algemene richtlijnen

• Kies volle producten: Gebruik bij voorkeur volle melk, volle yoghurt, roomboter of margarine. Deze producten helpen u om voldoende energie binnen te krijgen.
• Verhoog het aantal calorieën: Voeg extra roomboter, margarine, crème fraîche, ongeklopte slagroom, koffieroom of suiker toe aan uw voeding voor meer energie.
• Varieer in smaak en temperatuur: Zorg voor afwisseling door zowel zoete als hartige gerechten te gebruiken. Wissel ook tussen warme en koude maaltijden.
• Gebruik vers fruit: Drink elke dag zelf geperste vruchtensappen of eet vruchtenmoes van gemixt zacht fruit.
• Eet vaker per dag: Gebruik minimaal 6 keer per dag een vloeibare maaltijd. Als uw gewicht afneemt, probeer dan nog vaker te eten.
• Als uw arts adviseert om gladde voeding te eten, zeef dan de gerechten om klontjes te vermijden.

Bereiding

Om vaste voeding vloeibaar te maken, heeft u apparaten zoals een staafmixer, keukenmachine of blender nodig. Voor het zeven van pap kunt u een fijne zeef gebruiken. Aardappelen, groenten en fruit kunt u gemakkelijk pureren met een mixer, blender of keukenmachine. Heeft u deze apparaten nog niet en verwacht u lange tijd vloeibare voeding te gebruiken? Dan is het verstandig om deze aan te schaffen.

Groentesappen, vruchtenmoes en aardappelpuree zijn uitstekend te verwerken in een vloeibaar dieet. U kunt de voeding verdunnen met bouillon, groentenat of volle melk. Zeef de voeding indien nodig om een gladde structuur te krijgen.

Broodmaaltijden

In plaats van brood kunt u kiezen voor kant-en-klare pap, vla, kwark, drinkontbijt of soep. Varieer zoveel mogelijk in kleur en smaak. Als bindmiddel voor pap kunt u puddingpoeder, griesmeel, paprijst, Bambix, havermout, bloem, custard, rijstebloem of maïsmeel gebruiken.

Pap op basis van graansoorten kan korrelig zijn. Zeef deze pap en verdun met melk voor een gladdere textuur. Denk aan havermout- of Brintapap. Voeg eventueel fibrex, zemelen of tarwekiemen toe aan pap die weinig vezels bevat. Pap op basis van meelsoorten is vaak gladder, zoals bloem-, custard- of maïzenapap. Voor extra smaak kunt u suiker, cacaopoeder, koffiepoeder, anijsblokjes, kaneel, limonadesiroop, jam, vruchtenmoes en aromastoffen toevoegen.

Er zijn ook kant-en-klare ontbijtproducten die gebruikt kunnen worden in een vloeibare voeding.

Warme maaltijd

Van een warme maaltijd kunt u een gladde soep maken, ook wel mixvoeding genoemd. Gebruik een staafmixer, keukenmachine of blender om de ingrediënten fijn te maken. Zorg ervoor dat de ingrediënten goed gaar zijn voordat u ze pureert.

• Zetmeel: U kunt aardappelpuree of peulvruchten gebruiken als zetmeelcomponent.
• Vlees: Alle vleessoorten zijn geschikt. Vettere, zachte vleessoorten zoals rookworst, knakworst zonder velletje, stoofvlees en half-om-half gehakt zijn makkelijker fijn te maken dan magere soorten. Snijd het vlees fijn en voeg jus, margarine of bouillon toe voor een smeuïge mix. Vleeswaren zoals ham of kipfilet zijn ook geschikt. Als u geen vlees eet, kunt u kiezen voor kip, vis, ei, peulvruchten of vegetarische vleesvervangers.
• Groente: U kunt alle gekookte groenten gebruiken. Zorg voor voldoende variatie in kleur en smaak. Sommige groenten, zoals asperges, zuurkool, bleekselderij, tuinbonen en witlof, kunnen draderig zijn en zijn minder geschikt.

Meng de gare ingrediënten of maal ze apart fijn. U kunt de dikte van de maaltijd bepalen door melk, jus, bouillon of kookvocht toe te voegen. Extra boter of room zorgt voor meer energie (calorieën). Eenpansgerechten zoals stamppot of nasi zijn ook geschikt voor mixvoeding. Om velletjes, pitjes en harde stukjes te verwijderen, kunt u de voeding na het fijnmaken zeven.

Voor extra smaak kunt u tomatenpuree, tomatenketchup, ketjap, marmite, worcestersaus, mosterd, juspoeder, kruiden en specerijen gebruiken.

Als u geen tijd of mogelijkheid heeft om een mixvoeding of maaltijdsoep te bereiden, kunt u kant-en-klare producten gebruiken. Denk aan babyvoeding, ragout uit blik, stamppot of maaltijdsoep uit een blik of pak. Deze kunt u mixen en indien nodig zeven. Verdun de voeding met bouillon, melk of jus voor de juiste dikte.

Melkdranken en milkshakes

Melkproducten zijn al vloeibaar en kunnen gemakkelijk worden gebruikt. Maak zelf een milkshake van volle melk, yoghurt, kwark of karnemelk, gecombineerd met limonadesiroop, vruchtensap, vruchtenmoes, puddingsaus, jam of roomijs. Voor extra energie kunt u ongeklopte slagroom toevoegen. Kant-en-klare milkshakes zijn ook verkrijgbaar in de supermarkt.

Vruchtensappen, vruchtenmoes en smoothies

Vruchtensappen en vruchtenmoes zijn ideaal voor een vloeibaar dieet. Gebruik rijp fruit zonder velletjes en pitjes of fruit uit blik, en pureer dit. Voeg eventueel vruchtensap, suiker, melk, yoghurt of room toe voor extra smaak.

Maak een heerlijke smoothie, bijvoorbeeld:

• Sinaasappelsap met banaan en ongeklopte slagroom.
• Perziken uit blik gemixt met sinaasappelsap of ananassap.
• Gedroogde abrikozen, pruimen of tutti-frutti: een nacht laten weken, 10 minuten koken, mixen en verdunnen met weekvocht.
• Rood fruit met banaan of ander fruit naar keuze. Doe hier een scheut melk en yoghurt of kwark bij. 

Obstipatie

Vloeibare voeding bevat vaak weinig voedingsvezels. Hierdoor kunt u last krijgen van obstipatie (verstopping). Vezels zijn belangrijk voor een goede darmwerking omdat ze vocht vasthouden. Drinkt u te weinig, dan kunt u ook last krijgen van obstipatie. Tips om obstipatie te voorkomen:

• Drink voldoende: Zorg dat u minimaal 2 liter vocht per dag binnenkrijgt. Dit is inclusief pap, vla en soep.
• Kies volkoren producten: Gebruik volkoren pap zoals Brintapap of havermoutpap, of drinkontbijt met granen.
• Drink vruchtensap met vruchtvlees en eet extra gepureerd fruit.
• Blijf in beweging: Voldoende lichaamsbeweging helpt uw darmen goed te werken.
• U kunt extra vezels aan uw voeding toevoegen. Deze zijn verkrijgbaar bij de drogist of apotheek.

Als deze adviezen niet voldoende helpen, kan uw arts een laxeermiddel voorschrijven.

Dieetproducten

Als het u niet lukt om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen, kunt u uw voeding verrijken met dieetproducten. Dit helpt u om toch voldoende energie en eiwitten binnen te krijgen.
Dieetproducten zijn er in verschillende vormen, zoals drinkvoeding, toetjes of poeders. Drinkvoeding bevat veel energie en eiwitten. Daarnaast zijn er vitamines en mineralen aan toegevoegd. Drinkvoeding is beschikbaar in verschillende smaken en samenstellingen.
Poeders zijn ook beschikbaar in verschillende smaken en samenstellingen. U kunt deze poeders toevoegen aan dranken of gerechten om uw voeding rijker te maken.
Als u dieetproducten wilt gebruiken, overleg dan altijd met uw diëtist. De diëtist kan beoordelen of u het product nodig heeft en adviseren over de hoeveelheid en het type product dat het beste bij u past.

Meer informatie

Op zoek naar lekkere recepten voor maaltijdsoepen? Bezoek dan de websites van supermarkten. Hier vindt u veel smakelijke ideeën.

Voor meer inspiratie kunt u ook terecht op de website van het Wereld Kanker Onderzoekfonds. Op de receptenpagina kunt u filteren op gerechten die 'zacht en vloeibaar' zijn. Bezoek de pagina via deze link: https://www.wkof.nl/leven-met-kanker/speciale-recepten-bij-kanker/1.

Het online kook boek FIJN! is ontwikkeld door diëtisten, logopedisten en een chefkok. 

Vragen

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: