Prehabilitatie

Inleiding

Als u in een goede conditie bent, kunt u uw operatie beter doorstaan. Fit zijn voor de operatie zorgt ervoor dat u sneller herstelt en verkleint de kans op complicaties.

Gebruik de wachttijd tot uw operatie om gezond en volwaardig te eten en drinken. Zorg voor voldoende eiwitten, want dat is de bouwstof van uw lichaam.

Het combineren van beweging en goede voeding helpt bij spieropbouw. Door te trainen, worden uw spieren gestimuleerd om te groeien en sterker te worden. Voeding levert de bouwstoffen die uw spieren nodig hebben. Meer spieren zorgen voor meer spierkracht, waardoor u fitter bent.

Conditie- en krachttraining, psychologische hulp en een stoppen-met-roken-traject kunnen uw voorbereiding op de operatie verbeteren. Zo gaat u optimaal voorbereid de operatie in.

Energie

Eten geeft ons energie. Energie hebben wij nodig voor alles wat we doen zoals lopen, fietsen en zelfs ademhalen, praten, nadenken en het kloppen van ons hart. De hoeveelheid energie in voedsel wordt uitgedrukt in kilocalorieën (kcal) of kiloJoules (kJ).

Hoeveel energie iemand nodig heeft, hangt af van verschillende factoren zoals lengte, leeftijd, geslacht, activiteit en gezondheid. Na een operatie heeft het lichaam meer energie nodig om goed te kunnen herstellen.

Een goede manier om te zien of u voldoende energie uit uw voeding haalt, is door uw gewicht te controleren. Weeg uzelf bij voorkeur op hetzelfde tijdstip en op dezelfde weegschaal, één keer per week. Doe dit zonder schoenen, jas of zware kleding.

Als uw gewicht gelijk blijft of stijgt, krijgt u voldoende voedingsstoffen en energie binnen. Als uw gewicht daalt, krijgt u niet genoeg voedingsstoffen en energie binnen. Houd er rekening mee dat vocht vasthouden ook een gewichtsstijging kan veroorzaken. In dat geval is uw gewicht geen goede maat voor uw voedingstoestand.

Het is het belangrijk dat u geen gewicht en spiermassa verliest voor uw operatie. Beweging en voeding zijn hiervoor allebei belangrijk.

Eiwit

Eiwit is een belangrijke stof in onze voeding. Het helpt bij de opbouw en het behoud van spieren en bloed. Eiwit is ook essentieel voor wondherstel. Bij ziekte of na een operatie is eiwit de belangrijkste voedingsstof voor herstel, u heeft dan meer eiwit nodig.

Eiwit zit in veel verschillende voedingsmiddelen. Voorbeelden zijn vlees, vis, kip, vleesvervangers, ei, noten, kaas en melkproducten zoals melk, chocolademelk, sojadrink, yoghurtdrank, karnemelk, vla, yoghurt en kwark. Ook peulvruchten zoals bruine bonen, erwten en linzen bevatten veel eiwit. Brood bevat ook eiwit, maar in kleinere hoeveelheden.

Daarnaast zijn er ook veel eiwitverrijkte producten te krijgen in de supermarkt. Hierover leest u later meer.

Praktische adviezen voor een volwaardige en eiwitrijke voeding

Algemeen

• Eet vaak kleine maaltijden verspreid over de dag. Gebruik naast de 3 hoofdmaaltijden ook 3 tussendoortjes. Probeer minimaal 6 keer per dag iets te eten en sla geen maaltijden over.
• Streef naar een eiwitinname van 20 tot 30 gram eiwit bij ontbijt, lunch en warme maaltijd. Gebruik na de training 20 tot 30 gram eiwit. Uw diëtist kan u hier over adviseren.
• Neem de tijd om te eten. Kauw goed en eet rustig.
• Voorkom dat u te moe bent om te eten. Rust uit voor de maaltijd als dat nodig is.
• Besteed aandacht aan uw voeding. Extra aandacht kan prettig zijn, maar te veel aandacht kan stress veroorzaken.

Dranken

Probeer voldoende te drinken, minimaal 1,5 liter per dag. Kies zo veel mogelijk voor dranken die energie en voedingsstoffen bevatten.

• Kies bij voorkeur voor melkproducten. Neem dagelijks 3 tot 4 melkproducten. Deze bevatten naast energie ook veel eiwitten.
• Dranken zoals bouillon, thee en koffie zonder suiker en melk, water en light frisdranken geven een vol gevoel maar leveren weinig tot geen voedingsstoffen.
• Alcoholgebruik verhoogt de kans op nabloedingen en acute verwardheid. Als u vier weken voor de operatie stopt met het drinken van alcohol, verkleint u deze risico's. Wij adviseren u daarom om te stoppen met alcohol drinken.

Broodmaaltijden

• In plaats van 1 snee brood kunt u ook 2 beschuiten of 2 crackers nemen.
• Als brood niet lukt, kunt u kiezen voor 1 schaaltje Brinta- of havermoutpap met volle melk, 1 schaaltje cornflakes, muesli of cruesli met volle melk of volle yoghurt, of 1 beker drinkontbijt.
• Besmeer uw brood ruim met (dieet)margarine of roomboter. Beide bevatten evenveel energie.
• Gebruik ruim beleg op brood. Hartig beleg en pindakaas bevatten veel eiwit. Probeer 2 plakken kaas of vleeswaren, 1 plak kaas met jam of appelstroop, of pindakaas met hagelslag of plakjes banaan. Denk ook aan ei, hummus en zuivelspread, eventueel met avocado. Beleg uw brood ook eens met vis. 

Melk, melkproducten en kaas

• Het is belangrijk om elke dag 3 tot 4 melkproducten te gebruiken. Denk aan halfvolle of volle melk, yoghurt en kwark.
• Eet dagelijks 40 gram kaas. Dit zijn 2 plakken voorgesneden kaas. Kaas past goed binnen een gezond voedingspatroon.
• In de supermarkt vindt u veel producten met extra eiwitten. Verderop staat een overzicht hier van.

Vlees en vleesvervangers

• Eet niet meer dan 500 gram vlees per week. Hiervan mag 300 gram rood vlees zijn, zoals rund, varken of lam. Vleeswaren tellen ook mee.
• Kies ook eens voor kip, vis, ei of kaas. Daarnaast kunt u tahoe, tempé, sojabonen, peulvruchten, noten of kant-en-klare vegetarische vervangers gebruiken.

Groente en fruit

• Het is belangrijk om elke dag 250 gram groenten te eten. Dit zorgt voor genoeg vitamines en voedingsstoffen. U kunt deze hoeveelheid bereiken door bij de warme maaltijd extra rauwe groenten te eten. U kunt ook plakjes tomaat, komkommer of radijs op de boterham doen. Denk ook aan een salade bij de lunch of naast de warme maaltijd. Een soep kan ook een goede manier zijn om veel groenten te eten.
• Eet elke dag 2 stuks fruit. Dit helpt om voldoende vitamines en voedingsstoffen binnen te krijgen.

Aardappelen, rijst en pasta

• Eet dagelijks 3-5 opscheplepels volkoren graanproducten (zoals zilvervliesrijst en volkoren pasta) of 3-5 aardappelen. Deze producten geven u de energie en voedingsstoffen die uw lichaam nodig heeft.

Tussendoor

• Eet vaak (kleine) maaltijden verspreid over de dag. Neem naast de 3 hoofdmaaltijden ook 3 tussendoortjes. Probeer minimaal 6 keer per dag iets te eten. Sla geen maaltijden over.
• Kies voor gezonde tussendoortjes zoals een stukje fruit, een handje ongezouten noten of een belegde boterham. U kunt ook een eiwitrijk product kiezen.

Overzicht eiwitrijke producten

Tegenwoordig zijn er veel eiwitverrijkte producten in de supermarkt verkrijgbaar. U kunt deze herkennen aan het woord 'Protein' of 'Eiwitrijk'. Hieronder een paar voorbeelden. Vraag uw diëtist om een uitgebreide lijst indien gewenst. 

Eiwitverrijkte warme maaltijd voor thuis

Carezzo biedt eiwitrijke warme maaltijden aan voor thuis. Deze maaltijden bevatten 30 gram eiwit per portie en worden 1 keer per week koelvers aan huis geleverd. De kosten liggen tussen de € 9,26 – € 9,95 per maaltijd. U kunt deze maaltijden bestellen op de website www.carezzo.nl1. Carezzo is een voorbeeld van een eiwitrijke maaltijdservice, maar er zijn ook andere merken die eiwitrijke maaltijden aanbieden.

Dieetproducten

Als het niet lukt om meer of vaker te eten, kunt u uw voeding energie- en eiwitrijker maken met dieetproducten. Dieetproducten zijn er in verschillende vormen, zoals drinkvoeding, toetjes of poeder.

Drinkvoeding bevat veel energie en eiwit, en is verrijkt met vitamines en mineralen. Deze zijn verkrijgbaar in verschillende smaken en samenstellingen. Poeders zijn ook verkrijgbaar in verschillende smaken en kunnen worden toegevoegd aan dranken of gerechten.

Als u dieetproducten wilt gebruiken, overleg dan altijd met uw diëtist. Uw diëtist kan beoordelen of u het dieetproduct nodig heeft en u adviseren over de hoeveelheid en het soort dieetproduct dat het beste bij u past.

Meer informatie

• Voor informatie over de hoeveelheid energie en eiwit in voedingsmiddelen kunt u terecht op www.voedingswaardetabel.nl2.

• Wilt u meer weten over de eettabel? U kunt het boek "De eettabel" bestellen via www.voedingscentrum.nl3 of bellen naar (070) 306 88 88.

• Voor informatie over Maaltijdservice Limburg kunt u de website www.demaaltijdservice.nl4 bezoeken of bellen naar (0478) 74 50 74.

• Voor informatie over Apetito maaltijdservice kunt u de website www.apetito.nl5 bezoeken of bellen naar 0800 023 29 75.

• Informatie over gezonde voeding en voeding bij ziekte vindt u op www.voedingscentrum.nl6.

• Wilt u meer weten over eiwitrijke producten? Kijk dan in de "database eiwitrijke producten" via www.stuurgroepondervoeding.nl/energie-en-eiwitrijke-producten7.

Als u een uitgebreide lijst met maaltijdservices of eiwitrijke producten wilt, vraag dan uw diëtist om advies. Uw diëtist kan u helpen met een lijst van producten die u in de supermarkt kunt vinden.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: