Fosfaatbeperkt dieet

Inleiding

U heeft het advies gekregen om minder fosfaat te eten. Op deze pagina leest u algemene informatie en voedingsadviezen bij een fosfaatbeperkt dieet.

Fosfaat

Fosfaat is een mineraal dat belangrijk is voor sterke botten en tanden. Als uw nieren minder goed werken, kan fosfaat zich ophopen in uw bloed. Dit kan zorgen voor botproblemen, aderverkalking en jeuk.

Fosfaat komt vaak voor in voedingsmiddelen die veel eiwit bevatten. Eet u minder eiwit, dan eet u meestal ook minder fosfaat. Het is wel belangrijk dat u voldoende eiwitten binnenkrijgt om uw conditie en spierkracht te behouden. Daarom is het verstandig om het gebruik van eiwitrijke producten af te wisselen. Melkproducten en kaas bevatten bijvoorbeeld meer fosfaat dan vlees, kip, vis of ei.

De hoeveelheid fosfaat die u per dag mag binnenkrijgen, verschilt per persoon. Uw diëtist geeft u advies op maat, zodat u weet welke hoeveelheden voor u geschikt zijn. Zo kunt u uw fosfaatinname onder controle houden en toch voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen.

Fosfaatrijke producten:

  • Melk en melkproducten
  • Plantaardige zuivel (wisselt per merk)
  • Kaas en smeerkaas
  • Vlees, kip, vis
  • Eieren (vooral het eigeel)
  • Peulvruchten zoals bonen, kapucijners en linzen
  • Noten en pinda’s
  • Chocolade
  • Frites
  • Vleesvervangers zoals Quorn en Valess
  • Bier en alle soorten cola
  • Bewerkt voedsel zoals kant-en-klaar maaltijden, koek, gebak, pizza, hamburger, knakworst en mixen (bijvoorbeeld voor sauzen)

Volkoren producten bevatten ook fosfaat, maar dit fosfaat wordt minder goed opgenomen door het lichaam. U kunt deze producten dus zonder zorgen blijven eten. U kunt producten met veel fosfaat vervangen door fosfaatarmere opties. Zo kunt u bijvoorbeeld (smeer)kaas op brood vervangen door vleeswaren, pindakaas of hummus.

Wees zuinig met het gebruik van fosfaatrijke producten:

 

Weinig fosfaat

Gemiddeld fosfaat

Veel fosfaat

Brood

Beschuit, broodjes (hard/zacht), bruin brood, cornflakes, havermout, croissant, crackers, cracottes, cream cracker, knäckebröd, Matzes, roggebrood, rozijnenbrood, wit brood, volkoren brood, meergranenbrood met zaden, suikerbrood, kaasuienbrood, ciabatta, pitabroodje, krentenbrood (met/zonder spijs), brioche, foccaccia, toastje, wrap, ontbijtkoek, desembrood

Turks brood, saucijzenbroodje, worstenbroodje, amandelbroodje

Brood met zonnebloem- of pompoenpitten of lijnzaad, notenbrood, muesli met honing / noten / chocolade / vruchten, pizzabroodje

Vleeswaren

Rauwe ham, leverpastei, runderrookvlees, boterhamworst, cervelaat, ontbijtspek, leverworst, paté, casselerrib, achterham, filet american, salami, gebraden gehakt, fricandeau, zure zult, achterham, beenham, kipfilet, grillworst, kalkoenfilet

Schouderham, leverkaas, paardenrookvlees, chorizo, knakworst

Kant-en-klare vlees-, vis-, kip- en eiersalades

Kaas

Brie, hüttenkäse, Mon Chou, roomkaas, zuivelspread, mascarpone, Heks’nkaas, ricotta

Zwitserse strooikaas, camembert, Roquefort, Port Salut, bluefort, zachte schapenkaas, zachte geitenkaas, gorgonzola, mozzarella, feta, witte kaas

Edammer kaas, 48+ (smeer)kaas (natriumarm), 30+ kaas (natriumarm), 20+ (smeer)kaas (natriumarm), Parmezaanse kaas, cheddar, Gruyere, Emmentaler, oude kaas, harde geitenkaas, Kees kaas

Ei

 

 

Ei, omelet

Zoet beleg

Appelstroop, chocolade hagelslag (melk/puur), chocoladepasta (wit/melk/puur), chocolade vlokken (melk/puur), honing, jam, keukenstroop, kokosbrood, muisjes, perenstroop, vruchtenhagel, schuddebuikjes, speculoos

 

Marmite

Hartig beleg

Sandwichspread

Hummus

Pindakaas

Melk en melkproducten

Alle soorten vla, koffieroom, slagroom, roomijs, zure room, milkshake met vers fruit, griesmeelpap, crème fraîche, Yakult, Vifit, slagroom, gortepap, Fristi, kookroom (light), halfvolle vanille yoghurt, drinkyoghurt, vruchtenroomyoghurt, Ayran, yoghurtijs, vlaflip

Chocolademelk, melk, karnemelk (met vruchten), rijstepap, roomijs met noten of chocolade, Klop-klop, halfvolle vruchtenkwark, Kefir, banketbakkersroom, geitenmelk, Breaker yoghurt, Danoontje, Actimel, Griekse yoghurt, luchtige pudding, (vruchten)yoghurt, tiramisu, fruitmelk, (half)volle lactosevrije melk en yoghurt

Koffiemelk, havermoutpap, melkpoeder, kwark, magere vruchtenkwark, chocolademousse, volle yoghurt, Turkse yoghurt, Skyr (met vruchten), magere lactosevrije kwark

Fruit

Appel, aardbeien, abrikozen, ananas, banaan, blauwe/rode/zwarte bessen, bramen, citroen, cranberries, druiven, frambozen, grapefruit, kersen, perzik, mandarijn, meloen, peer, perzik, pruim, sinaasappel, gele kiwi, citrusfruit, mango, papaja, kaki, dadels, nectarine

Gedroogde rozijnen, gedroogde appel, gedroogde dadels, gedroogde pruim, (gedroogde)vijgen, kruisbessen, bakbanaan, avocado, groene kiwi, passievrucht, lychee, kumquat

Gedroogde abrikozen, gedroogde peer, Tutti frutti, kokosnoot

Soep

Soep met groenten, soep met vermicelli, (natriumarm) bouillonblokje, noodlesoep

1-kops soep/cup-a-soup

Soep met vlees, bonensoep, erwtensoep, peulvruchtensoep, soep uit blik/zak/pak

Vlees

Bloedworst, geitenvlees, magere spek, runderriblappen, sukadelappen, tartaar, tong, braadworst, drumstick, gehaktbal, slavink, speklap, lamsbout, kipburger, saté, balkenbrij, rundervink

Paardenvlees, schapenvlees,  gehakt, ribkarbonade, runderbiefstuk, entrecote, runderpoulet, rollade, rosbief, varkensfiletlap, fricandeau, hamlap, varkenshaas, schouderkarbonade, varkens- en kalfsoester, rollade, schnitzel, cordon bleu, ribeye, sparerib

Rookworst, knakworst, soepballetjes, hamburger, shoarmavlees, varkenspoulet

Vis/schaaldieren

Paling, magere vis, Hollandse garnalen, bokking, haringfilet, krab, kreeft, oesters, zalm, schol, vissticks, inktvis, tonijn in water, wijting, tilapia, rolmops, pangasius, surimi, roze garnalen

Mosselen, vette vis, bokking, makreel, lekkerbekje, koolvis, ansjovis, tonijn in olie, zeewolf

Haring, sardines, gedroogde garnalen, garnalen uit blik, bakkeljauw, kabbeljauw, gerookte zalm, slakken, heilbot, forel, baars

Gevogelte/

wild

Eend, kip

Haas, konijn, kalkoen, ree, kippenbout, hertenbiefstuk

Fazant, patrijs

Vleesvervangers

Falafel, groenteburger, tempeh, edamame

Tofu

Vleesvervangers

Vetten

Alle soorten boter, halvarine en margarine

 

 

Jus en saus

Alle overige soorten

Ketjap, sojasaus

Satésaus, saus o.b.v. melk, kaassaus

Kruiden, specerijen en smaakmakers

Alle overige soorten

 

Kant-en-klare kruidenmixen, garnalenpasta (trassie), pesto, cacaopoeder

Groente

Andijvie, aubergine, rode biet, bleekselderij, bloemkool, Chinese kool, koolraap, paprika, peultjes, rode kool, rabarber, raapstelen, sla, snijbiet, spitskool, taugé, tomaat, ui, witlof, wortel, zuurkool, radijs, augurk, zilveruitjes, prei, pompoen, venkel, courgette, boerenkool, andijvie, paksoi

Asperge, schorseneren, rucola

Paddenstoelen, postelein, erwten, knolselderij, koolrabi, spinazie, maïs, tuinbonen, kousenband, broccoli, spruitjes, artisjok, pastinaak

Aardappelen, rijst en pasta

Aardappelen (met schil), aardappelpuree vers, cassave, (zilvervlies)rijst, volkoren pasta, mihoen, bulgur

Zoete aardappel, aardappelschijfjes, aardappelkroketten, bladerdeeg

Rösti, aardappelpuree uit pakje, frites, gefrituurde aardappelschijfjes, gnocchi, witte pasta, couscous, tortellini, quinoa, notenrijst

Peulvruchten

Gekookte kikkererwten, gekookte spliterwten, gekookte linzen, gekookte witte/bruine bonen, snijbonen

Gedroogde spliterwten, gekookte kapucijners, gekookte sojabonen, gekookte erwten, sperziebonen

Gedroogde bonen, gedroogde erwten, gedroogde kapucijners, gedroogde linzen

Maaltijden

 

 

Alle kant-en-klare maaltijden en afhaalmaaltijden

Dranken

Drinkontbijt, vruchtensappen, tomatensap, sinas, ijsthee, 7-up, cassis, (suikervrije) limonadesiroop, koffie, thee, water (met smaakje), sportdranken (zoals Aquarius en AA), dubbeldrank, Dubbel Frisss

Bietensap, wortelsap, Taksi

Cappuccino, oploskoffie, Energydrink (light), ijskoffie, Wiener melange, latte macchiato, chocolade dranken, cola (light/zero), koffie verkeerd

Alcoholische dranken

Campari, brandewijn, jenever, cognac, muskaatwijn, port, rum, sherry, whisky, alle soorten wijn, Jägermeister, likeur, wodka, radler, kruidenbitter

Alcoholvrij bier

Advocaat, bier (met vruchtensmaak)

Diversen

Koffiebroodje, baklava, spekkoek, pepsels, kroepoek, Japanse mix zonder pinda’s, bonbon, cassave, drop, kauwgom, keelpastille, olijven, pepermunt, spekjes, zuurtjes, snoep, zoute biscuit (Tuc), waterijs, Twix, amandelspijs

Amandelbroodje, banketstaaf, pure chocolade, M&M’s, Mars, kastanje, loempia

Bokkenpootje, mueslireep, koekjes, gebak, haverkoek, Liga evergreen, Liga milkbreak, chocoladebiscuit, kruidnoten met chocolade, Digestive biscuit, eiwitreep, popcorn, kaaskoekje, borrelnootjes, rijstwafel, maïswafel, studentenhaver, melkchocolade, witte chocolade, chocolade rozijnen, chocolade met noten/pinda’s, Snickers, noten, pinda’s, roomijs, pitten en zaden, zelfrijzend bakmeel

E-nummers

Veel kant-en-klaar producten bevatten hulpstoffen om de smaak, kleur of houdbaarheid te verbeteren. Deze hulpstoffen kunnen veel fosfaat bevatten. Fosfaat wordt vaak aangeduid met E-nummers op de verpakking. Soms wordt de stofnaam vermeld in plaats van het E-nummer. Als u "fosfor" of "fosfaat" ziet staan in de naam, zoals bij fosforzuur of natriumfosfaat, dan bevat het product veel fosfaat.

Het is moeilijk te achterhalen hoeveel fosfaat er precies in producten met E-nummers zit. Wel weten we dat uw lichaam fosfaat uit E-nummers bijna volledig opneemt, namelijk 90 tot 100%. Ter vergelijking: fosfaat uit plantaardige voeding wordt voor 40-50% opgenomen, en uit dierlijke voeding voor 60%. Het is daarom beter om zoveel mogelijk verse en onbewerkte producten te eten. Vermijd zoveel mogelijk kant-en-klaar producten, bier, cola, frites, vleesvervangers, smeerkaas en groenten en fruit uit pot of blik.

Fosfaat houdende E-nummers:

  • E101
  • E338 t/m E341
  • E343
  • E442
  • E450 t/m E452
  • E541
  • E626 t/m E635
  • E1410
  • E1412 t/m E1414
  • E1442.

Fosfaatbinders

Zelfs met een aangepast dieet kan het lastig zijn om het fosfaatgehalte in uw bloed in balans te houden. Als uw fosfaatgehalte ondanks dieetmaatregelen te hoog blijft, kan uw arts fosfaatbinders voorschrijven. Deze medicijnen binden fosfaat in uw darmen, zodat het niet in uw bloed terechtkomt.

Het is belangrijk dat u de fosfaatbinders op de juiste manier inneemt. Neem ze bij de hoofdmaaltijden en eventueel bij eiwitrijke tussendoortjes, zoals afgesproken met uw arts of diëtist. Zo kunnen de fosfaatbinders het meeste fosfaat binden, dat vervolgens via de ontlasting het lichaam verlaat. Dit helpt om het fosfaatgehalte in uw bloed te verlagen.

Meer informatie

Wilt u meer weten over fosfaat en voeding? Hieronder vindt u enkele nuttige websites:

Linkjes

  1. https://www.alliantievoeding.nl/kennis-en-media/bestanden/431
  2. https://www.nieren.nl
  3. https://www.nvn.nl

Vragen

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar:

Contact

Opmerkingen

  • Ziet u een typfout, een taalkundige fout, of heeft u moeite met de leesbaarheid?

  • Ziet u teksten of afbeeldingen met auteursrechten die wij niet hebben vermeld?

Stuur een e-mail naar communicatie@viecuri.nl en we zoeken een passende oplossing.

Disclaimer

Deze informatie is algemeen en geen behandeladvies. De informatie is ook geen vervanging van de afspraken die tussen patiënt en zorgverlener zijn gemaakt. VieCuri kan niet aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van mogelijke onjuistheden. Bekijk hier de uitgebreide disclaimer.4