Darmoperatie

Binnenkort wordt u opgenomen voor een dikke darm/endeldarm operatie.

U heeft inmiddels een gesprek gehad met de chirurg en de verpleegkundig consulent coloncare.

Tijdens dit gesprek zijn onder andere de operatie, de mogelijke complicaties en de verwachte opnameduur met u besproken. De chirurg heeft u ook verteld of u eventueel een (tijdelijk) stoma krijgt.

Bij deze operatie wordt het ERAS-programma toegepast. ERAS is een afkorting van de Engelse woorden: Enhanced Recovery After Surgery. De letterlijke vertaling hiervan is het versneld herstel na een operatie. Wij spreken liever van een beter en sneller herstel.

Het ERAS-programma bestaat uit een twintigtal elementen van zorg. Deze elementen zorgen er allemaal voor dat u na de operatie sneller en beter herstelt. Naast uw algehele conditie vóór de operatie, bepaalt vooral de grootte van de operatie of uw herstel voorspoedig verloopt. Meestal wordt in de eerste twee dagen na de operatie duidelijk of dit zo is en of een vroeg ontslag mogelijk is. Verloopt inderdaad alles voorspoedig, dan kunt u tussen de derde en vijfde dag naar huis.

Hier leest u meer over het ERAS-programma.

Lees deze informatie op uw gemak door en aarzel niet de verpleegkundige of de arts om uitleg te vragen als iets niet duidelijk is. De informatie is ook bedoeld voor uw partner en naasten.

Het ERAS programma

Het ERAS programma is een kwaliteitsprogramma rondom de operatie, waarin alle factoren die een positieve invloed kunnen hebben op uw herstel zijn samengebracht. Er is de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar de factoren die van invloed zijn op het herstel na een operatie. Daaruit blijkt dat het herstel na de operatie verbeterd kan worden door onder andere:

• Een zo klein mogelijke operatiewond
• Hoe minder schade aan het weefsel, des te sneller het herstel.
• Een optimale pijnbestrijding.
• Niet alleen de pijn wordt bestreden, maar ook de nadelige effecten van pijnbestrijding op maag- en darmwerking worden zo klein mogelijk gehouden.
• Een zo kort mogelijke periode van bedrust.
• Zodat verlies van spierkracht wordt beperkt en de ademhaling wordt gestimuleerd.
• Een zo kort mogelijke periode van voedselonthouding,
• Zodat gewichtsverlies en daarmee verlies van spiermassa en spierkracht wordt tegengegaan.

Dagboek

Bij het ERAS programma hoort een dagboek. Hierin staan doelen en adviezen voor de periode voor en tijdens de ziekenhuisopname. In het dagboek kunt u bijhouden of u de verschillende doelen en adviezen heeft uitgevoerd. Dit dagboek krijgt u op de laatste policontrole voor de operatie uitgereikt door de verpleegkundig consulent coloncare of de ERAS verpleegkundige.

Optimale zorg voor de operatie

Preoperatieve screening en anesthesie

U wordt geopereerd en bent daarom doorverwezen naar de polikliniek preoperatieve screening. 
Bij deze afspraak heeft u een gesprek met: 

• Apothekersassistente over uw medicijngebruik.
• Verpleegkundige; de verpleegkundige neemt een verpleegkundige anamnese bij u af en u krijgt uitleg over praktische zaken rondom uw opname. Indien nodig maakt de verpleegkundige ook een hartfilmpje.
• Anesthesist; de soort verdoving (anesthesie) en pijnstilling wordt besproken. Tevens bekijkt de anesthesist of de operatie voor u extra gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

Verpleegkundig consulent coloncare

De verpleegkundig consulent coloncare begeleidt u gedurende het gehele traject. Dit is een verpleegkundige die zich specifiek bezighoudt met patiënten die aan de dikke darm/endeldarm worden geopereerd. Mocht het zo zijn dat u een (tijdelijk) stoma krijgt, dan krijgt u hierover informatie van de verpleegkundig consulent coloncare.

ERAS verpleegkundige

Naast de verpleegkundig consulent coloncare begeleidt de ERAS verpleegkundige u ook tijdens uw opname op de afdeling. U ziet de ERAS verpleegkundige ,voor uw opname op de poli, voor het eerste gesprek. Tijdens deze eerste afspraak krijgt u informatie over de ERAS en de opname. Daarna zal de ERAS verpleegkundige u tijdens uw opname begeleiden en komen bezoeken.

Dagelijks bewegen

Probeert u als voorbereiding op de opname thuis dagelijks (extra) te bewegen door bijvoorbeeld een (extra) wandeling te maken, een fietstochtje te maken en naar de sportschool te gaan.

Goede voeding, voorlichting en begeleiding

Een goede energie- en eiwitopname vóór de operatie kan bijdragen aan een sneller herstel ná de operatie.

Verwijzing naar diëtist

De verpleegkundig consulent coloncare kan u voor extra ondersteuning, op het gebied van voeding, verwijzen naar de diëtist in het ziekenhuis. Dit gebeurt als u bijvoorbeeld veel bent afgevallen of een laag lichaamsgewicht hebt. Een reden kan ook zijn als u problemen met de ontlasting heeft vanwege de slechtere doorgang in de darm. De diëtist overlegt met u over hoe u uw voedingspatroon kunt aanpassen om op gewicht te komen en/of te blijven. Soms is daarvoor speciale bijvoeding nodig.

Stoppen met roken

Het is aan de te raden om te stoppen met roken. Als u wel rookt, mag u vóór de operatie niet roken

Optimale zorg de dag voor de operatie

Darmvoorbereiding

Voor sommige operaties is het nodig om de darm voor de operatie schoon en leeg te maken. Dit kan met een darmvoorbereiding, zoals laxeren.Wanneer u aan het eerste stuk van de dikke darm (rechts) geopereerd wordt, krijgt u helemaal geen laxeermiddel. De ontlasting is in het eerste stuk van de dikke darm nog heel dun en kan door de chirurg gemakkelijk verwijderd worden. Wordt u aan het laatste stuk van de dikke darm/endeldarm (links) geopereerd, dan mag u de dag voor de operatie alleen ontbijten en lunchen. Vanaf 14.00 uur mag u alleen heldere dranken drinken (water en thee zonder melk en suiker). Dit geldt tot 2.5 uur voor de opname, de volgende ochtend. Om 14.00 uur begint uw darmvoorbereiding met de inname van 2 tabletten Bisacodyl 5mg. Daarna mag u om 16.00 uur beginnen met de inname van Moviprep.

Voorbereiding met Moviprep

Volg altijd de voorbereiding/bereiding van Moviprep zoals beschreven staat in de bijsluiter die u van de apotheek heeft gekregen. 
Bereiding en gebruik van Moviprep

1. Open het doosje
2. Leeg de zakjes A en B in een lege kan en voeg 1 liter water toe
3. Roer de oplossing tot het poeder geheel is opgelost. Dit kan 5 minuten duren.
4. Drink de vloeistof binnen 1 tot 2 uur op. Drink bijvoorbeeld elke 10 minuten een glas leeg tot de kan leeg is.
5. U moet hierna minstens een liter heldere vloeistof drinken, bijvoorbeeld water, thee of aanmaaklimonade bij voorkeur zonder suiker.

Tips bij de inname van Moviprep

Om het drinken van Moviprep gemakkelijker te maken kunt u de volgende tips opvolgen:

• Drink Moviprep gekoeld
• Drink Moviprep uit een glas
• Drink Moviprep met een rietje, zodat de vloeistof wat verder in uw mond komt.
• Probeer tijdens het drinken zoveel mogelijk tussendoor te bewegen
• Gebruik eventueel kauwgom tussendoor
• Als u het koud krijgt raden wij u aan om tussendoor warme heldere vloeistoffen te drinken.

Bijwerkingen

Lees voor de bijwerkingen van Moviprep de bijsluiter die door uw apotheek is meegeleverd. Twijfelt u over het juiste gebruik? Neem dan contact op met uw arts of de apotheker.

Opmerkingen/complicaties

Moviprep wordt toegepast om de darmen schoon en leeg te maken als voorbereiding op de operatie. Als u de Moviprep oplost en begint te drinken is het verstandig om in de buurt van een toilet te blijven. Op een bepaald moment zal u een waterige stoelgang beginnen te krijgen. Dit is volkomen normaal en wijst erop dat de Moviprep oplossing werkt. De stoelgang zal snel stoppen nadat u gestopt bent met drinken.

PreOp drank zonder darmvoorbereiding

U mag op de dag van de operatie, 2.5 uur voor de opname, 2 flesjes PreOp drank drinken. Dit is een frisse, heldere, energierijke koolhydraatdrank. Het levert extra energie en heeft een positief effect op het herstel 
na de operatie. PreOp is gluten- en lactosevrij. Omdat PreOp veel suiker bevat, is het niet geschikt voor diabetespatiënten.

PreOp drank met darmvoorbereiding

Als met u is afgesproken om Moviprep als darmvoorbereiding te gebruiken, mag u de avond voor de operatie om 20.00 uur beginnen met het drinken van 4 fles PreOp drank.Ook mag u op de dag van de operatie 2.5 uur voor de opname nog een keer 2 flesjes PreOp drank drinken. PreOp drank is een frisse, heldere en energierijke koolhydraat drank. Het levert extra energie en heeft een positief effect op het herstel na de operatie. PreOp is gluten-en lactosevrij. Omdat PreOp veel suikers bevat, is het niet geschikt voor diabetespatiënten.

Informatie ERAS programma

Vlak voor de operatie komt u, als het nodig is, nog een keer op de polikliniek bij de verpleegkundig consulent coloncare. Als u mogelijk een stoma krijgt zal de plaats waar het stoma komt afgetekend worden op uw buik. Aansluitend krijgt u een afspraak bij de ERAS verpleegkundige. De ERAS verpleegkundige geeft u informatie 
over het ERAS programma en de opname op de afdeling. Tijdens dit gesprek wordt het ERAS dagboek overhandigd en toegelicht.

Bloedprikken

Voor de operatie moet u bloed laten prikken. Het labbriefje waar en wanneer u kunt laten prikken krijgt u mee bij de afspraak op het preoperatief bureau. Voor bloedafname in Venlo of Venray kunt u niet meer zonder afspraak terecht. Hiervoor kunt u een afspraak maken via mijnVieCuri.nl. Lukt het niet om via mijnVieCuri een afspraak te maken? Neem dan telefonisch contact op met VieCuri via telefoonnummer (077 ) 320 55 55. 
Deze afspraak om bloed te prikken, kunt u combineren met de laatste afspraak bij de verpleegkundig consulent coloncare en/of ERAS-verpleegkundige. Wacht dus altijd met een afspraak maken voor bloed te prikken totdat u een afspraakbevestiging heeft van de verpleegkundig consulent coloncare en /of ERAS-verpleegkundige.Indien u meedoet met een studie waarvoor bloedafname noodzakelijk is, wacht dan met bloed prikken totdat u het afnamemateriaal hiervoor hebt. Dit krijgt u van de verpleegkundig consulent coloncare. Bloedafname voor een studie kan vooralsnog alleen op de locatie Venlo.

De opname

U krijgt van het ziekenhuis een brief waarin staat wanneer, hoe laat en waar u zich moet melden. In de meeste gevallen wordt u op de dag van de operatie opgenomen. Op de afdeling mag u zich melden aan de balie. Daar zal een verpleegkundige u opvangen en begeleiden naar de kamer. De verpleegkundige zal u verder voorbereiden en klaarmaken voor de operatie. 

Nuchter

De dag vóór de operatie mag u gewoon eten en drinken. Heeft u de dag voor de operatie Moviprep gebruikt?
U mag dan tot 14.00 uur eten. Wel mag u tot 2.5 uur voor de opname heldere dranken drinken. Als u geen darmvoorbereiding heeft gehad mag u ook tot 2.5 uur voor de opname heldere dranken drinken. Heldere dranken zijn water en thee zonder melk en suiker. Als dit met u is afgesproken mag u 2.5 uur vóór de opname nog 2 flesjes PreOp drinken.

Medicijnen

‘s Morgens mag u uw eigen medicatie innemen. De anesthesist geeft aan als u iets niet mag innemen. Tijdens uw verdere verblijf in het ziekenhuis krijgt u uw medicijnen van de verpleegkundige aangereikt. Neem wel uw medicatie en een recent medicatieoverzicht mee naar het ziekenhuis.

Premedicatie

Voor de operatie krijgt u van de verpleegkundige 2 paracetamol tabletten van 500mgr. Deze paracetamol krijgt u om de pijn al iets te onderdrukken voor als u weer wakker wordt. Slaap- en kalmeringstabletten worden niet gegeven voor de operatie. 

De operatie

Infuus

Voorafgaand aan de operatie wordt er op de voorbereidingskamer een infuus in de arm ingebracht voor het toedienen van vocht. Mocht u diabetespatiënt zijn, dan kan het zijn dat u op de afdeling al een infuus krijgt om medicatie toe te dienen. 

Maagsonde en drains

Sondes en drains worden bij deze operatie volgens ERAS zo min mogelijk meer gebruikt.

Blaaskatheter

Tijdens de operatie wordt een slangetje in uw blaas gebracht om de urine te laten aflopen.

Misselijkheid

Om de kans op misselijkheid na de operatie te verkleinen, krijgt u tijdens de operatie, via het infuus, een middel tegen de misselijkheid.

Na de operatie

Pijnbestrijding

U krijgt 4xdgs paracetamol om de pijn te verlichten. In de meeste gevallen heeft u bij een verwachte “open” procedure (laparotomie) een epidurale katheter waardoor u continue pijnstilling krijgt, deze blijft meestal 3 dagen zitten. Bij laparoscopische operaties wordt er een pajunk katheter geplaatst in het wondgebied, dit geeft continue lokale pijnstilling af. Deze katheter wordt op dag 3 verwijderd (dan is dit pompje leeg). Mocht er vooraf geen epidurale katheter zijn geplaatst maar er zijn toch complicaties opgetreden waardoor ze de buik verder hebben open moeten maken, dan wordt er vaak gekozen om een PCIA pomp via het infuus te geven. Dit is een pompje waar morfine in zit en via een handpompje zelf te bedienen is. Met dit morfinepompje kunt u nooit teveel morfine toegediend krijgen. Dagelijks komt er t/m dag 3 een pijnverpleegkundige bij u langs om te kijken hoe het gaat en of er iets aangepast moet worden in de pijnmedicatie.

Infuus

Bij terugkomst op de afdeling heeft u een infuus. Dit infuus blijft meestal zitten tot de eerste dag na de operatie. Als u goed kunt drinken en niet misselijk bent, wordt deze verwijderd. Dit gebeurt niet als u nog een 
epidurale katheter of PCIA pomp heeft, hiervoor heeft u het infuus nog nodig.

Blaaskatheter

De blaaskatheter wordt verwijderd voordat u de uitslaapkamer verlaat of bij aankomst op de afdeling. Dit gebeurt niet als u ook een epidurale katheter heeft. Door de epidurale verdoving functioneert de blaas namelijk nog niet goed. De blaaskatheter wordt dan verwijderd gelijktijdig met de epidurale katheter.

Sondes en drains

Sondes en drains worden zo beperkt mogelijk gebruikt. Er worden standaard geen maagsondes en wonddrains meer ingebracht.

Eten en drinken

Bij terugkomst op de verpleegafdeling krijgt u wat te drinken, als dit goed gaat en als u daar trek in hebt, mag u licht verteerbaar eten. De voedingsassistente van de verpleegafdeling bespreekt met u de maaltijden. Het 
advies is om niet meteen te grote porties te nuttigen.

Laxeren

Om de werking van de dikke darm te bevorderen en om verstopping te voorkomen, krijgt u gedurende uw verblijf in het ziekenhuis 2 keer per dag 4 laxeertabletten (Diasporal). Deze tabletten zorgen ervoor dat uw darmen weer op gang komen. Als de darmen op gang komen, kunt u last krijgen van krampen en van winden. Door te lopen en uit bed te komen kunnen uw darmkrampen weer verminderen. De laxeertabletten worden gestopt zodra u weer een paar keer ontlasting heeft gehad. Ook krijgt u op de afdeling kauwgum aangeboden. Kauwgum heeft een laxerende werking.

Bloedverdunners

Patiënten die geopereerd worden hebben iets meer risico op het krijgen van trombose na de operatie. Bij trombose raakt een bloedvat verstopt door een bloedstolsel. Om trombose te voorkomen wordt er dagelijks een trombosespuitje gezet. Deze trombosespuitjes kunnen tot 4 weken na de operatie nodig zijn. Per patiënt wordt gekeken of dit van toepassing is. Als het advies is dat u de trombosepuitjes 4 weken moet gebruiken, zal de verpleegkundige u op de afdeling een instructie geven en oefent u samen.

Beweging

Bewegen kan helpen om trombose te voorkomen, maar ook om verlies van spierkracht tegen te gaan. Ook helpt bewegen na de operatie om de darmen weer op gang te brengen. Rechtop zitten voorkomt de kans op een longontsteking omdat je zo beter kunt ademhalen. Bij terugkomst op de afdeling proberen we u in de avond al een tijdje in de stoel te laten zitten. Als u naar het toilet moet, probeert de verpleegkundige met u naar het toilet te lopen. De dagen na de operatie proberen we dit steeds verder op te bouwen. Ook streven we ernaar met de eetmomenten aan tafel te komen zitten. Het advies is om goede schoenen en lekker zittende kleding mee te nemen naar uw opname.

Stoma

In de meeste gevallen is al voor de operatie bekend of er (mogelijk) een (tijdelijk) stoma moet worden aangelegd tijdens de operatie. Hier wordt in de periode voor de ingreep al uitgebreid aandacht aan besteed. Het doel is om zo spoedig mogelijk weer de zelfregie in handen te krijgen en zelfredzaam naar huis te kunnen gaan. In principe wordt er geen thuiszorg hiervoor ingeschakeld.

Begeleiding

Een darmoperatie ondergaan is altijd ingrijpend, naast alle lichamelijke ongemakken zullen ook gevoelens van onzekerheid, angst en toekomstperspectief meespelen bij u en uw naasten. Aarzel niet als u steun of advies nodig heeft om dit te vragen aan een van onze medewerkers. Op werkdagen is er een oncologieverpleegkundige aanwezig die u hierin kan begeleiden. 

Ontslag

Wanneer u naar huis mag, hangt af van uw herstel. Bij een voorspoedig verloop is dit tussen de 3 en 5 dagen na de operatie. De chirurg of zaalarts bepaalt in overleg met u wanneer u naar huis kunt. Daarbij wordt onder andere gekeken of:

• U zichzelf in staat voelt om naar huis te gaan
• U zelfstandig kunt lopen
• U rommelingen voelt in de buik
• U vast voedsel kunt eten
• U de pijn kunt verdragen met pijnstilling in tabletvorm
• U geen koorts heeft
• Uw bloeduitslagen goed zijn
• Als het voor u geldt: als u zelf trombosespuitjes kunt toedienen.

Afspraak chirurg

De poliklinische controle afspraak bij de chirurg krijgt u thuisgestuurd. De afspraak vindt meestal plaats rond de 10de dag na ontslag. Op deze afspraak zal u de uitslag krijgen van het weefselonderzoek dat is gedaan op het verwijderde stuk darm. Uw arts bespreekt met u of verdere nabehandeling nodig is. Tevens worden dan de hechtingen verwijderd als dit nodig is.

Afspraak verpleegkundig consulent coloncare

U krijgt 2 belafspraken mee voor de verpleegkundig consulent coloncare. Zij nemen op deze dagen contact met u op om te horen hoe het thuis gaat. Als u een stoma heeft gekregen krijgt u ook een poliklinische controle bij de verpleegkundig consulent coloncare. Deze afspraak wordt in de meeste gevallen gecombineerd met de afspraak bij de chirurg.

Leefregels voor thuis

Herstel

Hoewel u al een heel eind bent in uw herstel, moet u thuis nog verder aansterken. Daarom adviseren wij u om de eerste weken thuis hulp te vragen bij de dagelijkse huishoudelijke zaken. Denk hierbij aan hulp van uw partner, familie of naasten. De meeste mensen hebben 6-8 weken nodig om weer te herstellen van een 
darmoperatie. Wanneer thuis nog verpleegkundige zorg nodig is, regelt de verpleegkundige dit met de transferverpleegkundige van het ziekenhuis. Het is afhankelijk van de grootte van de operatie, uw conditie en uw leeftijd hoe lang het duurt voordat uw kracht en conditie weer terug zijn op het niveau van voor de operatie. Maar in het algemeen duurt dit 10-12 weken. Uw buikspieren blijven de eerste weken nog gevoelig. Uw buikwonden kunnen nog “trekken”, vooral als u uw buikspieren gebruikt. Over het algemeen geldt: dat wat u kunt doen, mag u ook doen. Het is belangrijk dat u luistert naar uw lichaam en de rust neemt die u nodig heeft. Ben voorzichtig met tillen. De eerste 6 weken mag u niet te zwaar tillen en geen zwaar huishoudelijk werk doen. Heeft u een stoma, dan adviseren wij om altijd voorzichtig te zijn met zwaar tillen.

Temperatuur

Wij adviseren u thuis 2 x per dag de temperatuur op te meten tot aan de policontrole. Mocht uw temperatuur boven de 38.5 zijn, neem dan contact met ons op.

Eten

U mag thuis weer eten en drinken zoals u gewend bent. Belangrijk is wel dat u vezelrijk eet en 2 liter aan vocht drinkt. Indien nodig krijgt u van de diëtiste bij ontslag uit het ziekenhuis nog enkele voedingsadviezen. Mogelijk smaakt het eten u nog niet zo goed of is uw eetlust nog niet zo groot. Probeert u dan bijvoorbeeld 6 keer in plaats van 3 keer per dag kleine beetjes te eten en zorg voor variatie in uw maaltijden.

Ontlasting

Als u probeert om ontlasting te krijgen is het beter niet te hard te persen, maar iets persen is soms wel nodig. Er kan de eerste keren soms wat bloed bij zitten, dit is normaal. Als dit grote hoeveelheden bloed zijn of als u twijfelt, neem dan contact met ons op. De ontlasting kan na de operatie dun zijn en soms moeilijk op te houden. Soms heeft het lichaam wel tot een half jaar nodig om zich aan te passen en de ontlasting dikker 
te maken.

Pijnstilling

Om de pijn te verminderen mag u viermaal daags 2 tabletten paracetamol van 500mgr nemen. U kunt de paracetamol kopen bij een drogist of apotheek. U heeft hiervoor geen recept nodig. Soms is het nodig dat u extra pijnmedicatie nodig heeft, hiervoor krijgt u dan een recept mee voor ontslag.

Douchen en baden

De eerste 7 dagen mag u niet in bad, tenzij anders met u afgesproken. Douchen mag wel. De wond moet u na het douchen of een bad goed droog deppen.

Sporten

Als u zich voldoende zeker voelt, mag u na ontslag uit het ziekenhuis ook weer wandelen en fietsen. Sporten mag ook, maar houd ook rekening met uw conditie en luister dus naar uw lichaam. Doe de eerste zes weken niet aan krachtsport en andere sporten waarbij er veel druk op de buik en het wondgebied komt. De meeste mensen kunnen na 8 tot 12 weken weer sporten.

Wanneer contact opnemen?

Wanneer uw conditie na enkele dagen thuis achteruit gaat, bijvoorbeeld door buikpijn, koorts, braken of andere klachten is het belangrijk dat u contact opneemt met het ziekenhuis.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vragen tijdens het eerstvolgende bezoek of bel naar: